Bij circulair bouwen willen we de toegepaste materialen later opnieuw kunnen inzetten. Om dat goed te kunnen doen, letten we bij het ontwerpen dus op geschiktheid van het materiaal, losmaakbaarheid van producten/elementen en het goed kunnen scheiden van materialen.
Deze uitgangspunten leggen we vast in een gebouw- en materiaalpaspoort. Zo krijgen materialen een identiteit, wordt het mogelijk deze opnieuw te gebruiken en ontstaat waarde. Wanneer het restproduct waarde heeft, kunnen we daar dan ook mee rekenen in de business case? Lees meer daarover in deze whitepaper.
Vrijdag 8 april heeft Wind Design & Build de Sporthallen Diemen opgeleverd aan Jeroen Klaasse, wethouder sport bij de gemeente Diemen.
De nieuwe, energieneutrale sporthal wordt door de kantine verbonden met de bestaande sporthal die nu ook is gerenoveerd en verduurzaamd tot bijna energieneutraal. De sedum daken dragen bij aan klimaatadaptatie en biodiversiteit. De gerenoveerde en de nieuwe hal worden verbonden door de kantine. Dit zorgt voor verbinding, niet alleen tussen de nieuwe en de bestaande sporthal, maar ook tussen jong en oud, sporters en buurtgenoten, de sport binnen en het speelplein buiten. Een deel van de kantine is multifunctioneel te gebruiken en bijvoorbeeld af te scheiden bij gebruik als BSO.
“Gemeente Diemen wilde behouden wat goed was en aanvullen wat nodig was, zowel qua capaciteit als qua duurzaamheid,” zegt Bas Fukken, projectmanager vanuit bbn. “Ik denk dat we daar goed in geslaagd zijn. Zelf ben ik erg blij met de verbinding tussen de horeca en het speelplein, zo kan het gebouw ook een buurtfunctie voor niet-sportende buurtbewoners vervullen.”
bbn adviseurs was namens gemeente Diemen bij dit project verantwoordelijk voor projectmanagement, bouwkostenmanagement, aanbesteding UAV-gc en Systeem Gericht Contractbeheer.
De combinatie van de modulaire HoutKern Bouwmethode, het geïndustrialiseerde bouwproces en biobased materialisatie maakt The Natural Pavilion een toonbeeld van circulair bouwen. Het paviljoen is binnen zes maanden ontworpen en gebouwd.
Vanuit Oosterhoff werkten ABT, Adviesbureau Lüning, bbn adviseurs en HE adviseurs mee aan dit innovatieve project. Het paviljoen toont de mogelijkheden van de toepassing van groen in de woon- en werkomgeving, nieuwe vormen van regenwateropvang, duurzame funderingsoplossingen, een optimaal gebruik van natuurlijk daglicht, natuurlijke ventilatie en minimaal energiegebruik.
bbn was bij The Natural Pavilion verantwoordelijk voor het bouwtoezicht en het bouwkostenmanagement. “Bouwen met pure en eerlijke materialen geeft extra werkplezier. De geur en kleur van hout doen goed! Bijzonder aan dit project vind ik ook dat de constructieve verbindingen gezien mogen worden,” zegt bouwtoezichthouder Paula van Langen die nauw bij dit project betrokken was.
Beeld: DP6 Architecten
Na ruim drie jaar praten, ontwerpen en zorgvuldig voorbereiden, is de bouw van het nieuwe huis van de stad voor Den Helder begonnen! Wethouder Heleen Keur en Jacqueline van Dam, architect bij Van Hoogevest Architecten BV gaven begin maart met het aanbieden van een speciale munt symbolisch het startsein voor de bouw. De munt, die volgens nautische traditie geluk en voorspoed brengt, wordt in een van de twee gebouwen geplaatst zodra het kan.
Het nieuwe stadhuis komt in twee gebouwen op de voormalige Rijkswerf Willemsoord. Een van de twee gebouwen is een rijksmonument. Deze oorspronkelijke mastenloods uit 1826 ligt aan de zuidzijde van de werf. Het pand heeft een houten draagconstructie en een gevel opgetrokken in rode baksteen met een houten gootlijst en rondboogvormige vensterassen. Hier komen de publieke balies, een sfeervolle trouwzaal, de raadzaal en de publiekshal waar iedereen welkom is. Het andere gebouw, voorheen onder meer een zeilmakerij, zal de werkruimtes voor ambtenaren en het college van burgemeester en wethouders huisvesten.
‘Op de voormalige rijkswerf is ruimte voor musea en horeca, een jachtwerf, recreatie, onderwijs en sport. Ook het stadhuis krijgt een plek op deze centrale en monumentale plek, het historische maritieme hart van Den Helder. De ontwikkeling van Willemsoord gebeurt uiteraard met behoud van het maritieme karakter,’ aldus Jan de Boer, burgemeester van Den Helder.
Ontwikkelingsmaatschappij Zeestad realiseert het stadhuis voor de gemeente. bbn adviseurs is in opdracht van Zeestad verantwoordelijk voor het projectmanagement en het bouwkostenmanagement bij dit project. bbn heeft de Europese aanbesteding georganiseerd waaruit Friso Bouwgroep als aannemer is geselecteerd. Daarnaast is bbn verantwoordelijk voor directievoering en toezicht tijdens de bouw.
Meer informatie: www.zeestad.nl
In een interview met New Business Radio vertelt bbn-directeur Arne Balvers over de duurzame bedrijfsvoering van bbn én over hoe bbn opdrachtgevers uitdaagt duurzamer te worden dan verwacht.
Luister via onderstaande link naar wat Arne vertelt over onder meer het bouwen met biobased materialen bij The Natural Pavilion op de Floriade, over proefopstellingen met duurzaam beton bij de renovatie van het ARTIS Aquarium en over het tegengaan van hittestress in steden.
Duurzaamheid in de bouw- en vastgoedwereld | New Business Radio
Voor de gemeente Den Helder heeft ontwikkelingsmaatschappij Zeestad het nieuwe stadhuis op de voormalige Rijkswerf Willemsoord gerealiseerd. Een stadhuis voor inwoners en ambtenaren waar ontmoeting belangrijk is en waar genoeg ruimte is voor activiteiten en de Museumhaven.
Een van de twee gebouwen is een rijksmonument. Deze oorspronkelijke mastenloods uit 1826 ligt aan de zuidzijde van Willemsoord. Het pand heeft een houten draagconstructie en een gevel opgetrokken in rode baksteen met een houten gootlijst en rondboogvormige vensterassen. Hier zijn de publieke balies, een sfeervolle trouwzaal, raadzaal en een enorme publiekshal gerealiseerd. Het andere gebouw, voorheen onder meer een zeilmakerij, zal de werkruimtes voor ambtenaren en het college van burgemeester en wethouders huisvesten.
In opdracht van ontwikkelingsmaatschappij Zeestad was bbn adviseurs verantwoordelijk voor het projectmanagement en het bouwkostenmanagement. bbn heeft de Europese aanbesteding georganiseerd en was verantwoordelijk voor directievoering en toezicht tijdens de bouw.
Beelden: MWA Hart Nibbrig, Winhov Architecten, Luuk Kramer, Twan Schermer
Meer over het project, klik hier!
De meeste schoolgebouwen in Nieuwegein zijn gebouwd in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Deze bijna vijftig jaar oude gebouwen zijn toe aan vernieuwing. Wat is de beste aanpak: sloop en nieuwbouw? Of de gebouwen renoveren?
Om tot de juiste conclusie te komen, onderzoekt bbn eerst de functionele en de technische staat van alle gebouwen, vertelt Jaco de Wildt, sectormanager onderwijs bij bbn adviseurs in dit artikel in Schooldomein. De Wildt: ‘Daarna maken we voor alle scholen twee plannen: nieuwbouw en vernieuwbouw. Om vernieuwbouw als volwaardig alternatief te zien voor nieuwbouw, moet er ten minste een gelijkwaardige kwaliteit zijn als bij nieuwbouw en een levensduur van 40 jaar. Zo ontstaat ook financieel een genuanceerd beeld.’
bbn organiseert ontwerpsessies waarbij de scholen, bewoners en de verschillende afdelingen van de gemeente meedenken over de plannen en hun wensen aangeven. Spring architecten vertaalt de wensen vervolgens in een ontwerp. Architect Alfons Hams: ‘Bij de ontwerpen voor de scholen in Nieuwegein houden we rekening met de innovatieve en groene identiteit van Nieuwegein. Ik heb niet de neiging veel gebouwen te slopen, liever kijk ik naar wat mag blijven, ook in het kader van duurzaamheid. De scholen in Nieuwegein bieden uitstekende kansen om de kwaliteit van toen te behouden en die op een nieuwe manier te benutten.’
Voor het onderzoek naar de historische waarden van de scholen heeft de gemeente Nieuwegein een bijdrage gekregen van de Erfgoed Deal, een samenwerkingsverband tussen rijksoverheid, gemeenten, provincies en maatschappelijke organisaties actief in de ruimtelijke ordening en erfgoedzorg. Bouwhistoricus Lotte Zaaijer en architectuurhistoricus Leon Sebregts voeren dit onderzoek uit: ‘Het is vooruitstrevend van de gemeente Nieuwegein om erfgoedwaarde als één van de elementen mee te nemen in de huisvestingsplannen. De scholen in Nieuwegein zijn destijds snel en efficiënt gebouwd, maar ook met oog voor de stedenbouwkundige inpassing en de onderwijsvisie van destijds.’
Beeld: Spring architecten
De gemeente Meppel wil circulair bouwen bij de vernieuwbouw van schouwburg Ogterop en gaat daar extra geld voor reserveren. bbn adviseurs maakt het programma van eisen, is de bouwmanager en organiseert de architectenselectie.
De gemeenteraad van Meppel heeft in juni 2021 geld beschikbaar gesteld voor uitwerking van de plannen voor de vernieuwbouw van Ogterop. Eén van de doelen is om circulair te bouwen. Dat betekent bijvoorbeeld dat er zoveel mogelijk materialen hergebruikt worden. Nieuwe materialen worden zo gekozen dat ze hernieuwbaar zijn en ook in de toekomst opnieuw worden gebruikt of tot nieuwe grondstoffen kunnen worden omgevormd.
“We willen als gemeente echt stappen zetten door te investeren in een circulaire economie en circulair te bouwen,” zegt wethouder Henk ten Hulscher. “Dit project biedt een mooie kans om daarin het voorbeeld te geven. Ik ben blij dat de gemeenteraad ons ook de ruimte heeft gegeven om die kans verder te onderzoeken.” Naar verwachting kan de raad eind 2022 een besluit nemen over een uitgewerkt voorstel voor de vernieuwbouw van schouwburg Ogterop.
“Bij dit project kunnen we onze grote kennis en ervaring met integraal duurzaam bouwen koppelen aan de ontwikkeling en bouw van cultuur- en podiumgebouwen,” zegt Johan van Aalten, projectmanager vanuit bbn.
Lees meer > Schouwburg Ogterop, Meppel
Bij bbn adviseurs leeft er onder de circa 130 collega’s een intrinsieke motivatie om duurzame stappen te zetten. De lat voor de eigen bedrijfsvoering ligt dan ook hoog: een CO2-neutrale, circulaire en klimaatadaptieve bedrijfsvoering. ‘Een CO2-neutrale bedrijfsvoering in 2030 was al langer een van onze doelen,’ zegt Arne Balvers, directeur van bbn adviseurs bij de presentatie van het jaarverslag duurzaamheid 2021, ‘maar het blijkt dat we dit doel vijf jaar eerder bereiken. Door flink te investeren in een volledig elektrisch wagenpark, door duurzame kantoorhuisvesting en door compensatie via Ecotree is onze bedrijfsvoering al in 2025 volledig CO2-neutraal.’
Om eraan bij te dragen de wereld een betere plek te maken, heeft bbn zich geïdentificeerd met zes van de zeventien Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. Voor deze SDG’s verwacht bbn de meeste impact te kunnen maken via de circa 400 projecten die het adviesbureau jaarlijks start in opdracht van gemeenten, beleggers, ontwikkelaars en onderwijs- en zorgorganisaties. In het kort komt het erop neer dat bbn al deze opdrachtgevers wil overtuigen om 100 % duurzame energie te gebruiken, om projecten circulair te maken en om bij bouwplannen mens, natuur en dier een duidelijke plek te geven.
Dit overtuigen lukt door de kennis en ervaring van bbn met het doorrekenen van de kosten en opbrengsten van duurzame ambities. Zo heeft bbn bij de sloop van het raadhuis van Haarlemmermeer de gemeente geholpen bij het organiseren en meetbaar maken van een circulaire aanbesteding van de ontmanteling van het gebouw. En bij de plannen van woningcorporatie Rijswijk Wonen en ontwikkelaar Synchroon heeft bbn met rekenmodellen inzicht kunnen geven in de financiële gevolgen van verduurzamingsopties als groene daken, circulariteit, houtbouw en energieverbruik.
Balvers: ‘Dit is voor de tweede keer dat we een Jaarverslag Duurzaamheid publiceren. Het is een belangrijk hulpmiddel gebleken om onze duurzame ambities scherp te stellen en zo onze doelen te realiseren. Uiteindelijk willen we op deze manier vanuit de bouwsector een belangrijke positieve bijdrage leveren aan het Klimaatakkoord en aan een volledig circulaire economie in 2050.’
Lees meer over de duurzame ambities van bbn in het Jaarverslag Duurzaamheid 2021
Toenemende kosten voor parkeergarages onder woningen maken het moeilijker woningbouw financieel haalbaar te maken.
Het ministerie wil nieuwe regels toevoegen aan het bouwbesluit. Deze regels betekenen dat iedere nieuwe parkeergarage waarboven geslapen wordt, moet worden voorzien van een sprinkler. Gebouwen waarboven geslapen wordt zijn bijvoorbeeld appartementencomplexen, woontorens, zorggebouwen en hotels. Dat brengt mij bij de vraag: waarom hoor ik niemand over die sprinklers? Want: iedere politicus praat over meer en snellere woningbouw. Als adviseurs weten we dat parkeren een enorm belangrijk thema is bij gebiedsontwikkeling en woningbouw. De betaalbaarheid van de parkeeroplossing bepaalt in belangrijke mate hoeveel woningen ergens gebouwd kunnen worden.
Wat kost die sprinkler dan? Vanuit bbn adviseurs werken we aan veel gebiedsontwikkelingen en projectontwikkeling. De bouwkosten van een parkeerplaats in een garage met sprinkler liggen zomaar 5% hoger dan bij een garage zonder sprinkler. Een duurdere parkeergarage zet de financiële haalbaarheid van woningbouwprojecten onder druk. Minder parkeerplaatsen maken is ook niet zo eenvoudig: bewoners gebruiken nu eenmaal auto’s.
De afweging tussen veiligheid en haalbaarheid is uiteindelijk een politieke afweging: hoe zwaar mogen risico’s wegen? Gemeenten en projectontwikkelaars doen er goed aan de komende jaren rekening te houden met dit soort kostenverhogende maatregelen uit het bouwbesluit.
Blog van Maarten Pullen, afdelingsmanager strategie voor gebouw en gebied.