Integraal Kindcentrum (IKC) De Steiger in de Rivierenbuurt in Terneuzen vormt de nieuwe huisvesting voor basisschool ‘De Steiger’ van Elevantio, een kinderdagverblijf met buitenschoolse opvang (BSO) van Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen en een gymzaal.
‘The best of both worlds’
bbn is bij dit project betrokken vanaf het begin. De toekomstige gebruikers van het gebouw (Elevantio en Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen) hadden de voorkeur voor een traditioneel ontwerp- en realisatieproces zodat ze maximale invloed hadden op het ontwerp. Opdrachtgever gemeente Terneuzen had de voorkeur voor een Design & Build (D&B) opdracht zodat er in een vroegtijdig stadium budgetzekerheid was en ze zoveel mogelijk ontzorgd werden.
bbn heeft daarom het volgende proces voorgesteld om te komen tot ‘the best of both worlds’:
Voortraject
Na een gedragen keuze voor dit proces heeft bbn in samenspraak met de toekomstige gebruikers het PvE opgesteld. Op basis daarvan, middels een meervoudig onderhandse aanbesteding, heeft architect Rothuizen de opdracht van ‘architect voortraject’ verkregen.
In nauwe samenwerking met de toekomstige gebruikers is een bouwkundig voorlopig ontwerp (VO) gemaakt, op basis van het PvE, zodat de gebruikers invloed hadden op de ruimtelijk-functionele indeling van het gebouw. In dit ontwerptraject heeft bbn de gemeente geadviseerd om de bestaande gymzaal te hergebruiken in het kader van circulariteit. De nieuwe basisschool en kinderopvang zijn daar omheen ontworpen.
Design & Build
Het bouwkundig VO is samen met het PvE als Design & Build (UAV-gc) opdracht in de markt gezet met een vaste prijs én gunning op basis van kwaliteit en duurzaamheid. We hebben er samen met Gemeente Terneuzen voor gekozen om een vaste (BDB) index te hanteren, wat de risico’s voor de inschrijvende partijen heeft beperkt én de gemeente een boel risico reserveringen (en mogelijke vertragingen) heeft bespaard.
Door middel van deze Europese aanbestedingsprocedure heeft lokaal Bouwbedrijf Schrijver de opdracht verkregen om zowel het ontwerp integraal uit te werken van VO t/m uitvoeringsgereed ontwerp (UO) als ook te realiseren, samen met o.a. de lokale partijen VG Architecten en Van de Velde Installatiegroep.
Droomschool in het Groen
De hieruit resulterende ‘Droomschool in het Groen’ van ca. 2700 m2 bvo is een energieneutraal gebouw (ENG) in een mooie parkomgeving, waarbij de natuur van buiten naar binnen doorloopt en waarin bio-based en circulaire producten worden toegepast. De oplevering is in de zomer van 2024.
Rol bbn
Naast bovengenoemde werkzaamheden, verzorgt bbn het bouwkostenmanagement vanaf het begin en begeleidt het D&B traject conform Systeemgerichte Contract Beheersing. Onze installatie-deskundigen werken daarbij nauw samen met onze projectmanager en de kwaliteitstoetser op de bouwplaats.
In de race naar een CO2-neutrale toekomst is het verkrijgen van snel helder inzicht, versnellen waar mogelijk en borgen van de voortgang essentieel.
Verduurzamen-as-a-Service staat garant voor actuele financiële en technische kennis, gekoppeld aan onze gedreven inzet om te komen tot CO2-neutraal vastgoed. Tailormade inzicht voor elke portefeuille, gekoppeld aan financiële meerjarenplanning, met jaarlijkse monitoring en mogelijkheden tot versnelling. Flexibel aanbod voor non-profitorganisaties, vergelijkbaar met een APK, op basis van vaste prijzen per vierkante meter gebouw. Jaarlijks up-to-date routebesprekingen, waarin snel inzicht, kansen benutten en voortgang borgen centraal staan.
Meer weten? Download hier het document voor meer uitleg.
Bij de herijking van speciale projecten voor de gemeente Amsterdam in de voorjaarsnota 2023, speelde de bbn adviseurs een belangrijke rol in de voorbereiding van de besluitvorming. Vier projecten, waaronder De Nieuwe Meervaart, OBA Next, Bijlmer Parktheater en Paradiso, stonden centraal in deze heroverweging van bouw- en investeringskosten. bbn voerden grondige berekeningen uit voor verschillende scenario’s met betrekking tot deze projecten. Hun onderzoek vormde de basis voor de uiteindelijke besluitvorming.
Het college van wethouders en burgemeester nam op basis van deze bevindingen besluiten met betrekking tot de financiering van de projecten. Zo werd definitief budget vrijgemaakt voor de bouw van een nieuwe Meervaart in de Sloterplas en OBA Next in Zuidoost. Aanvullend werd geld toegekend voor de bouw van een langverwacht binnenzwembad in Flevopark en voor het Nationale Slavernijmuseum.
Niet alle projecten werden even positief beoordeeld, aangezien de gemeenteschuld niet te veel mocht stijgen. De Jaap Edenbaan kreeg geen tweede ijshal, maar wel een renovatie en verduurzaming van de buitenbaan. Paradiso kreeg geen bijdrage voor renovatie en uitbreiding, terwijl het Bijlmer Parktheater alleen geld ontving voor renovatie. Twee geplande openbare zwembaden op IJburg en Zeeburgereiland werden voorlopig uitgesteld.
Adviseurs van bbn zijn ook betrokken in de nadere uitwerking van de projecten.
De bouwsector staat voor een grote verduurzamingsopgave. Dit gaat verder dan alleen het reduceren van CO₂ in de gebruiksfase. Ook het bouwproces en het materiaalgebruik veroorzaken een grote impact op de uitstoot van CO₂.
In de nieuwbouwopgave is veel aandacht geweest voor operationeel energieverbruik en is er door implementatie van maatregelen zoals de Bijna EnergieNeutrale Gebouwen (BENG) -eisen ook de benodigde voortgang op geboekt. Materiaalgebonden emissies krijgen hierdoor een steeds groter aandeel.
Materiaalgebonden emissies kunnen worden geminimaliseerd door in de gehele keten goed na te gaan waar reductie kan plaatsvinden. Met name in nieuwbouw is dit een punt van aandacht, gezien de nieuwbouwopgave waar we voor staan.
Maar hoe minimaliseer je de milieu-impact van een gebouw nu eigenlijk? En wat kost dat dan? Bij bbn geloven we erin dat je milieu-impact en bouwkosten niet los van elkaar kunt zien. Om duurzamere keuzes te maken moet je weten wat dit kost en wat dit oplevert aan minder milieu-impact. Daarom sturen de bouwkostenmanagers bij bbn op kosten, kwaliteit en milieu-impact.
Meer weten? Download hier het document voor meer uitleg.
Het bouwteam wordt vaak geopperd als een interessante samenwerkingsvorm tussen opdrachtgever en aannemer. De uitvoeringskennis van de aannemer wordt al in een vroeg stadium in het bouwproject gebracht. Maar wat is een bouwteam nu precies? En hoe verhoudt het zich tot het aanbestedingsrecht waar overheden mee te maken hebben?
Jurist Johan Stoel van bbn geeft in deze whitepaper belangrijke antwoorden en helpt de Babylonische spraakverwarring voorkomen.
Download onze whitepaper via onderstaande link.
Het transformeren van een bestaand kantoorgebouw naar een toekomstbestendige en CO2-neutrale huisvesting vereist zorgvuldige planning en geduld. In dit artikel wordt beschreven hoe een kantoorgebouw, bestaande uit drie delen, stapsgewijs wordt vernieuwd met aandacht voor duurzaamheid en milieuvriendelijke materialen. Het proces omvat onder andere het verplaatsen van vleermuizen, het slopen van een deel van het gebouw, het vervangen en verduurzamen van gevels, en het realiseren van een interieurontwerp dat past bij de duurzame ambities van het project.
Om te voldoen aan de eisen van het behoud van natuurlijke habitat, werden diverse vleermuiskasten in de omgeving geplaatst, zodat de vleermuizen de tijd kregen om te verhuizen. Vervolgens werd het oude middendeel van het kantoorgebouw volledig gesloopt. Het linker- en rechterdeel van het gebouw worden alleen vernieuwd, waarbij de gevels volledig worden vervangen en verduurzaamd. Na de sloopwerkzaamheden is een nieuwe houten constructie gerealiseerd. Momenteel worden het linker- en middengedeelte van het gebouw intensief verbouwd. De contouren van het vernieuwde gebouw worden steeds duidelijker zichtbaar, waarmee de transformatie vorm begint te krijgen.
Voor het inbouwpakket, dat na de afronding van het casco wordt gerealiseerd, is samengewerkt met een interieurarchitect. Het ontwerp omvat de indeling, afwerking, installaties en verlichting van de nieuwe huisvesting. Hierbij wordt rekening gehouden met de duurzame ambitie van het project en wordt gestreefd naar een zo klein mogelijke milieu-impact van de inbouwelementen.
Duurzaamheid in het inbouwpakket
Om de duurzaamheidsdoelen te behalen, wordt er gestreefd naar het minimaliseren van nieuwe materialen. De bestaande betonwanden en -plafonds blijven behouden en worden voorzien van akoestische absorptie. Binnenwanden en glazen puien worden hergebruikt uit een slooppand elders. De vloerafwerking bestaat deels uit geopolymeerbeton en deels uit hergebruikt hout. Alle overige materialen die worden toegevoegd zijn biobased en dragen bij aan een gezond binnenklimaat.
Verlichting en de toevoeging van planten spelen tevens een belangrijke rol bij het realiseren van de duurzame ambities in het inbouwpakket, waarbij energiezuinige verlichting wordt gebruikt en verschillende planten worden toegevoegd om een groene en gezonde werkomgeving te creëren.
De contouren worden zichtbaar
De transformatie van een bestaand kantoorgebouw naar een toekomstbestendige en CO2-neutrale huisvesting vereist geduld, planning en aandacht voor duurzaamheid. Door vleermuizen te verplaatsen, delen van het gebouw te slopen en gevels te vernieuwen, worden de contouren van het vernieuwde gebouw zichtbaar. Het inbouwpakket wordt ontworpen met oog voor duurzaamheid, waarbij zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van hergebruikte en milieuvriendelijke materialen. Met energiezuinige verlichting en de toevoeging van planten wordt de duurzame ambitie van het project ook in het interieur gerealiseerd. Zo wordt het kantoorgebouw getransformeerd tot een moderne, CO2-neutrale en gezonde werkomgeving.
In Terneuzen is de nieuwbouw van De Steiger in volle gang. De transformatie van de omgeving rondom de ‘koeienput’ in de Rivierenbuurt is opvallend. De buurt veranderde razendsnel, en wie er nu langs loopt, herkent het bijna niet meer.
Aan de Merwedelaan rijst het nieuwe onderkomen van Kindcentrum De Steiger met daarin een basisschool van Elevantio en Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen snel omhoog. Hier stond tot voor kort basisschool De Geule. Maar zelfs met alle vernieuwing was het gevoel van die tijd nog niet helemaal verdwenen. Oud-Geule juf Karin Somers liep donderdagochtend met haar leerlingen over het terrein en keek terug naar die oude tijd. Maar ze besefte al snel dat er iets fantastisch nieuws voor in de plaats zou komen. “Dit wordt het mooiste plekje van de hele wijk”, verzekerde ze.
Het verouderde schoolgebouw van De Geule was overbodig geworden na de fusie van de drie basisscholen tot De Steiger. Een eigentijds schoolgebouw was nodig om alle leerlingen onder één dak les te geven. De muren van het nieuwe gebouw stonden op 14 september 2023 al grotendeels overeind, maar er moest nog een symbolische ‘eerste steen’ gelegd worden. Alle betrokkenen, van kinderen tot leerkrachten en bestuurders, plaatsten versierde keien met hun naam in een buis. Deze keien krijgen later een ereplek binnen de school.
Na de zomervakantie van 2024 zal het nieuwe Kindcentrum onder de naam De Steiger een plek bieden aan kinderen van nul tot twaalf jaar. Het wordt een energieneutraal ‘paviljoen’ op een oppervlakte van ca. 2.700 m² bvo. De gemeente Terneuzen investeerde ca. 5,7 miljoen euro in dit nieuwe schoolgebouw, waarbij ook de renovatie en verduurzaming van de gymzaal aan de Merwedelaan hoorde.
Het Kindcentrum is gelegen in een parkachtige omgeving, waar binnen en buiten naadloos in elkaar overlopen. Schooldirecteur Ronald Audenaerd kan zich al helemaal voorstellen hoe prachtig het hier zou zijn om op te groeien. Hij was gerustgesteld na het zien van het gebouw van binnen. “Dat gaat lukken hoor”, verzekerde hij.
De buitenruimte bij het Kindcentrum en de aangrenzende parkomgeving in de Rivierenbuurt worden aansluitend op de nieuwbouw ook opnieuw ingericht. De oude schoolgebouwen van De Meerpaal en De Hille zullen worden gesloopt om ruimte te maken voor dit groene toevluchtsoord. Het ontwerp van de buitenruimte is nog in ontwikkeling, maar het belooft een plek te worden voor zowel schoolkinderen als buurtbewoners.
Bij dit project zijn wij als bbn adviseurs vanaf het begin betrokken. We werkten samen met de gebruikers om een Programma van Eisen op te stellen, stelden de aanbestedingsstukken op, raamden de bouwkosten, begeleidden het Design & Build traject (UAV-GC) en verzorgen de kwaliteitstoetsing tijdens de ontwerpfase en op de bouwplaats.
Architect Eefje Rikhof van Rothuizen maakte samen met de gebruikers een bouwkundig voorlopig ontwerp, waarin de gemeente werd geadviseerd om de bestaande gymzaal te hergebruiken uit oogpunt van circulariteit. Het ontwerp van Rothuizen werd via een Europese aanbesteding als Design & Build contract op de markt gezet. Dit zorgde voor budgetzekerheid en verminderde risico’s, wat de gemeente ten goede kwam. Bouwbedrijf Schrijver werkt samen met VG-architecten en Van de Velde om het functionele ontwerp af te stemmen op de beste bouwmethode. Het eindresultaat is een energieneutraal gebouw, waarin de natuur naadloos overgaat in het interieur. Dit project is een toonbeeld van samenwerking en innovatie, en het resultaat zal een parel in de wijk worden.
Het Amsterdamse Bostheater heeft een uitgebreide restauratie ondergaan. Namens bbn adviseurs heeft Kees van de Beek, als Senior Kostenmanager, het project begeleid.
Het Bostheater – in de jaren 30 ontworpen door Cornelis van Eesteren en Jacoba Mulder – is een magische plek in Amsterdam, waar je in de zomermaanden tussen de bomen en onder de sterren kunt genieten van theater- en muziekvoorstellingen. Het theater werd in 1954 geopend in het Amsterdamse Bos, met het idee dat mensen zowel natuur als cultuur nodig hebben. Dankzij de renovatie is het Bostheater nu duurzaam, toegankelijk voor mindervaliden en klaar voor de toekomst.
Het podium, de tribunes en de luifels boven de hoofdtribune zijn volledig gerenoveerd. Het Bostheater heeft twee kenmerkende betonnen tribunes met een opvallende afwerking van sierbeton. In de loop der jaren is er aanzienlijke slijtage opgetreden, waardoor restauratie hiervan noodzakelijk was. De tribune bij het kleine theater was verzakt en moest hersteld worden.
Om de bruikbaarheid te verbeteren zijn er diverse ondergrondse kabelgoten en ander infrastructurele ingrepen gedaan waardoor de technische voorzieningen van het theater met de huidige moderne tijd mee kunnen.
Er zijn drie nieuwe gebouwen toegevoegd, waarin volwaardige kleedkamers voor de acteurs zijn gerealiseerd. De nieuwe gebouwen zijn ontworpen met natuurlijke vormen, zodat ze harmonieus opgaan in het boslandschap. In de gebouwen zijn nieuwe duurzame installaties en voorzieningen gerealiseerd voor alle theatertechnieken.
Alle paden in en rondom het Bostheater zijn opgeknapt, struiken en bomen weer in model teruggesnoeid en de toegankelijkheid voor bezoekers met een beperking is verbeterd.
De renovatie is op tijd voltooid, waardoor het Bostheater helemaal klaar is om de gasten te verwelkomen in het nieuwe seizoen. Het vernieuwde podium werd voor het eerst getest door jong talent tijdens de Bos Jongerenweek en op woensdag 10 mei 2023 opende de Edwin Evers Band officieel het gerenoveerde theater en het seizoen voor het grote publiek.
De grootste uitdaging in dit project was om alle wensen binnen het beschikbare budget te realiseren. Het monumentale en historische karakter van het bostheater vraagt immers om hoogwaardige oplossingen. Wij zijn er zelf bijzonder trots op dat we in nauwe samenwerking met gebruikers en gemeente Amsterdam en Amstelveen naast het in ere herstellen van de bestaande bouwdelen ook aanpassingen en uitbreidingen hebben kunnen doorvoeren die komende decennia, de exploitatie en het gebruik van het bestaande theater aanzienlijk hebben verbeterd
Na 30 jaar is bbn adviseurs verhuisd! Reden? De duurzame ambities zijn leidend in zowel bedrijfsvoering als advisering. Al sinds 2018 zet bbn adviseurs alles op alles voor een 100% CO2-neutrale bedrijfsvoering in 2024. Mobiliteit, huisvesting en ICT zijn de grootste CO2-posten. We rijden eind 2023 100% elektrisch met duurzame energie, verduurzamen de ICT en huren alleen nog maar CO2-neutrale kantoren. Het hoofdkantoor in Houten is om die reden verhuisd.
Voor bbn was dit een gewaagde stap, de huur opzeggen zonder een CO2-neutraal alternatief. Maar ambitie ging boven onzekerheid. De zoektocht bracht ons naar onder andere Utrecht, Zeist en Ede. Veel kantoren predikten heel duurzaam te zijn of te willen worden. Maar CO2-neutraal bleek keer op keer een te hoge ambitie. Daarom was bbn bereid om zelf haar nek uit te steken. Directeur Arne Balvers: ‘Het viel tegen hoe weinig keuze er was aan CO2-neutrale kantoren, eigenlijk zijn we ze niet tegengekomen. Het alternatief is dan zelf je verantwoordelijkheid te nemen. Daar is een mooie samenwerking uit ontstaan.’
Via makelaar Ans de Wijn kwam een kantoorpand schuin tegenover de huidige locatie in beeld. Hier gaat bbn nu samen met de eigenaar Arjen Maatje een kantoor uit de jaren 90 geheel opwaarderen naar CO2-neutraal met tal van aanvullende duurzame ambities. Ecologische versterking van de locatie, maximale inzet op circulaire en biobased materialen zoals een houtconstructie voor de uitbreiding van het kantoor.
Arne Balvers: ‘Om onze ambities waar te maken stoppen we als organisatie veel tijd en energie in dit proces. Het vraagt continu aandacht om het maximale resultaat te bereiken. Duidelijk een ander traject dan een huurcontract tekenen en wachten tot de verhuizing kan beginnen.’
Het interieurontwerp van Odette Ex (o.a. Triodos Bank) is biobased, circulair en met veel hergebruikte materialen uit slooppanden, samengebracht in een groene sfeer. Voorbeelden zijn riet als wandbekleding, leemstuc, hergebruikte vloeren en puien, cementvrije dekvloeren en circulaire akoestische wand- en plafondbekleding.
Arne Balvers: ‘Dit traject heeft ons weer eens bevestigd dat je alleen het maximale resultaat behaalt als iedereen vanuit dezelfde mindset handelt. De parallel met onze rol als adviseur en regisseur van vastgoedprojecten was herkenbaar. Ook daar hebben wij onze projectpartners uitgedaagd op de mogelijkheden in het project. We zijn trots op de stappen die daarin we als organisatie intern en extern hebben gezet.’ We willen onze ervaring uit dit traject dan ook graag delen met anderen.
Bekijk de video en het overzicht van alle duurzaamheidsmaatregelen.
Houten, 14 juni 2023 – bbn is verheugd om de presentatie van de derde editie van het Jaarverslag Duurzaamheid aan te kondigen. Het verslag biedt een diepgaande analyse van de maatschappelijke en duurzaamheidsprestaties in 2022, waarbij de focus ligt op de ambitie en koers naar een klimaatpositieve toekomst.
Annemarie van Doorn, directeur van de Dutch Green Building Council (DGBC), nam tijdens de PROVADA het Jaarverslag Duurzaamheid in ontvangst van Ivana Radakovic, manager duurzaamheid bij bbn. DGBC en bbn delen een gezamenlijke visie om te bouwen aan een duurzame en gezonde toekomst, waarin niemand wordt achtergelaten en iedereen de kans krijgt om zijn of haar steentje bij te dragen
Hoe gaan we onze doelen bereiken?
De bedrijfsvoering van bbn zal binnen de komende twee jaar CO₂-neutraal worden. Het nieuwe hoofdkantoor wordt een uithangbord voor de herontwikkeling van verouderde jaren 90 kantoren en in onze projecten maken we aantoonbaar het verschil.
Ivana benadrukt de passie van het bedrijf: “Bij bbn werken we vol passie aan projecten, ook al zijn we niet de eigenaar, gebruiker of bouwer van deze projecten. We beschouwen het gehele traject, van initiatief tot exploitatie, als onze ‘scope 3’. Hierop hebben we direct invloed en stellen we hoge eisen aan onszelf. In al onze projecten streven we naar het realiseren van onze eigen ambitie. Door de lessen die we hebben geleerd uit honderden projecten met elkaar te delen, ontstaan er talloze mogelijkheden. We zijn op zoek naar samenwerkingen waarin partijen bereid zijn buiten hun comfortzone te treden en rendement in een breder perspectief te zien. In dergelijke samenwerkingen kunnen we ons optimaal ontplooien.”
Ambities voor de toekomst
Het jaarverslag benadrukt de trots van bbn om namens alle medewerkers te kunnen vertellen wat het afgelopen jaar heeft gebracht en waar de ambities voor het komende jaar liggen. Wij blijven ons met steeds meer urgentie inzetten voor een betere wereld vol mogelijkheden… voor iedereen.
Wil je meer weten over onze duurzame ambities? We gaan graag het gesprek aan.