bbn ontwikkelde een rekenmodel om de CO2-uitstoot van de eigen bedrijfsvoering te reduceren. In dit blog gaan we dieper in op een specifiek onderdeel van het rekenmodel: het verminderen van de CO2 uitstoot van het wagenpark.
“Bij bbn was het wagenpark verantwoordelijk voor ruim zeventig procent van de CO2 uitstoot. We zijn aan de slag gegaan met reductie daarvan door over te stappen op elektrische auto’s. Een fossielvrij wagenpark in 2023, dat is de ambitie die bbn adviseurs in 2020 publiceerde. Op dit moment bestaat ons wagenpark voor ruim 72% uit elektrische auto’s. Van de vijf diesel- en twintig benzine auto’s die er nog zijn, worden er dit jaar elf vervangen door elektrische auto’s. De overige 14 fossiele auto’s worden in 2023 vervangen. Daarmee behalen we onze ambitie en daar zijn we trots op!”
“De menselijke factor is de grootste uitdaging bij de overstap naar elektrisch rijden. Mensen vinden het een goed idee, maar vragen zich af hoe dat gaat met opladen, vooral tijdens vakanties. En is elektrisch echt zo duurzaam, met die accu’s? Een elektrische auto heeft ook een hogere aanschafprijs en vereist dus hogere leasebudgetten. Die heeft bbn beschikbaar gesteld. Het scheelt dat brandstofkosten bij een fossiele auto hoger zijn. Per saldo komen de jaarlijkse kosten van een elektrische auto overeen met fossiele auto’s. Dit betekent dat bbn nagenoeg kostenneutraal de CO2-uitstoot met circa 70% verlaagt in de periode van 2019 tot 2023.”
“De helft van de collega’s was meteen enthousiast over elektrisch rijden, de andere helft niet. Om mensen te enthousiasmeren, heeft bbn de leasebudgetten verhoogd zodat er een ruime keuze uit auto’s was. En bij wie thuis een eigen laadpaal kan worden geplaatst, wordt deze door bbn betaald. Dit is een investering met twee voordelen: er hoeft niet in de buurt naar een laadpaal te worden gezocht en omdat het elektriciteitstarief thuis lager is, verdient de investering zich terug.”
“Uiteindelijk heeft de bezitter van een elektrische auto zelf ook voordeel. De bijtelling voor elektrische auto’s was in 2019 slechts 4 procent, waar die voor een fossiele auto 22 procent bedroeg. Door de overheidssubsidie voor de aanschaf van een elektrische auto, vielen de maandelijkse kosten van elektrisch rijden lager uit dan bij andere auto’s. Met de stijging van de bijtelling voor elektrische auto’s is het verschil wel kleiner geworden, maar de verwachting is dat de bijtelling voor de fossiele auto’s mee gaat stijgen.”
“Om de auto’s zoveel mogelijk met groene stroom op te laden, heeft bbn speciale ShellRecharge laadpassen beschikbaar gesteld. Naast de keuze voor een geleidelijke overstap naar elektrische auto’s kan je in ons rekenmodel ook kiezen om 100% groen te gaan laden. Sinds 2019 rijd ik zelf een elektrische auto. Uit ervaring weet ik dat je bij een langere reis van te voren goed moet nadenken waar je de auto oplaadt. Nu ik hieraan gewend ben, vind ik elektrisch rijden fantastisch!”
Meer weten hierover of wil je het rekenmodel CO2-neutraal zelf gaan gebruiken? Neem contact op met Fleur Ragetlie: f.ragetlie@bbn.nl of 06 – 13 52 58 23
Lees het eerste blog uit de serie: ‘Snel CO2 neutraal met nieuw rekenmodel’
De gemeenteraad van Teylingen heeft op 30 juni 2022 ingestemd met de gebiedsvisie voor Nieuw Boekhorst. Nieuw Boekhorst is een woningbouwlocatie in Voorhout die de gemeente de komende tien jaar samen met marktpartijen ontwikkelt.
Op de locatie komen circa 1.200 woningen, waarvan een groot deel betaalbare woningen en woningen in de sociale sector. De nieuwe wijk krijgt een stevige groen- en waterstructuur en voldoet ook aan de gemeentelijke ambities voor duurzame gebiedsontwikkeling.
De afgelopen jaren hebben marktpartijen (Heijmans, Ballast Nedam, Syntrus Achmea, Roosdom Tijhuis, Blokhuis) en de gemeente samengewerkt aan een gedragen gebiedsvisie. Tijdens dit proces heeft bbn adviseurs de gemeente ondersteund met planeconomisch en strategisch advies.
De komende periode worden de plannen verder uitgewerkt in een bestemmingsplan inclusief een anterieure overeenkomst. Ook hierin ondersteunt bbn adviseurs de gemeente.
Meer weten? Neem contact op met Maarten Pullen.
In deze whitepaper lees je meer over het haalbaar maken van woningbouwprojecten.
Beeld: Echo Urban Design
Per 1 juli wordt Janieke Voerman afdelingsmanager Directievoering en Toezicht bij bbn adviseurs. Zij neemt de taken over van Reinier IJntema die deze rol sinds een jaar combineert met zijn functie als directeur van bbn, naast Arne Balvers.
Janieke Voerman werkt sinds 2019 als projectmanager bij bbn, daarvoor werkte ze bij een aannemer. “Ik heb grote affiniteit met het echte bouwen,” zegt Voerman, “daarom sprak de functie van afdelingsmanager Directievoering en Toezicht mij aan. Ik vind het ook leuk mensen te helpen zich verder te ontwikkelen, in die zin kan ik voor de twaalf mensen van de afdeling van betekenis zijn. Verder maak ik nu deel uit van de bbn bureauleiding en kan ik meedenken over de koers van bbn.”
De afgelopen maanden heeft Voerman onder meer door projectbezoeken kennisgemaakt met haar Directievoering en Toezicht collega’s. “Bij het nieuwe VU onderzoeksgebouw in Amsterdam vond ik het indrukwekkend om te zien hoe de kelder onder het gebouw trillingvrij is gemaakt. Ook andere projecten zoals de Galaxy Tower in Utrecht, het nieuwe stadhuis in Den Helder en de woningbouw in de Houthavens in Amsterdam zijn bijzondere projecten waar we vanuit bbn aan werken. In mijn nieuwe rol zal ik regelmatig projecten bezoeken. Ik vind het belangrijk verbinding te blijven houden met de collega’s die er werken en die door de aard van hun werk weinig op kantoor zijn.”
Als afdelingsmanager zorgt Voerman er samen met de sectormanagers voor dat de juiste mensen op de juiste projecten komen. Soms springen mensen van andere afdelingen bij. “Het is een uitdaging iedereen te matchen met het juiste project. Er is nu volop werk, we zijn zelfs op zoek naar nieuwe collega’s. Bij bbn maak ik deel uit van het team dat diversiteit binnen onze organisatie stimuleert. Vanuit mijn rol als afdelingsmanager kan ik daar nóg actiever aan bijdragen. Ik zou graag meer jongeren en vrouwen aantrekken voor deze afdeling. Mensen weten vaak niet hoe boeiend het werk van directievoerder of toezichthouder op de bouw is. Het is één van mijn doelen dat breder bekend te maken.”
Meer over Janieke Voerman en de afdeling Directievoering en Toezicht
Bekijk onze actuele vacatures via werken bij bbn
Om de CO2-uitstoot in onze eigen bedrijfsvoering tot nul te reduceren, ontwikkelde bbn een rekenmodel dat inzicht geeft in de uitstoot van onze bedrijfsvoering. Met dit inzicht zijn een aantal mogelijke maatregelen bedacht die op een grove manier toegepast kunnen worden om de CO2-uitstoot van een organisatie te reduceren. Dit model stellen we gratis ter beschikking aan organisaties die ook zo snel mogelijk CO2-neutraal willen worden.
Belangrijk om te vermelden is dat CO2-neutraal gaat over het vermijden van CO2-uitstoot als gevolg van je bedrijfsproces. Dat betekent dus gebruik + gebouwgebonden, maar ook mobiliteit. Bij een energieneutraal gebouw kijk je alleen naar het gebouwgebonden verbruik en zorg je dat dit duurzaam is opgewekt.
De eerste stap van het rekenmodel bestaat uit het inventariseren van de huidige CO2-uitstoot. Dit kan door de verbruiksgegevens van de gebouwen, de leaseauto’s en de ICT-apparatuur te verzamelen en verwerken. Door de uitstoot op jaarbasis in beeld te brengen, was meteen duidelijk waar bij ons de meeste winst te behalen viel.
De grootste boosdoeners zijn vaak het kantoorpand zelf en de zakelijke kilometers met de auto. Bij bbn was het wagenpark verantwoordelijk voor ruim zeventig procent van de CO2-uitstoot. We zijn meteen aan de slag gegaan met het reduceren daarvan door over te stappen op elektrische auto’s. Eind 2023 zijn al onze leaseauto’s elektrisch.
Een bestaand kantoorgebouw biedt talloze mogelijkheden voor duurzame verbeteringen: isoleren, energie opwekken, gas vervangen door een warmtepomp en luchtbehandelingskasten die beter kunnen worden ingezet.
Fleur Ragetlie, vastgoedadviseur en planeconoom bij bbn adviseurs
Elektrisch rijden is niet altijd even ‘groen’, elektriciteit moet tenslotte ook worden opgewekt. Soms gebeurt dat volledig groen door windmolens en zonnepanelen. Soms gebeurt dat ‘grijs’ en vaak is er sprake van een mix. Het rekenmodel gaat uit van een mix, dat is de gemiddelde manier van stroomopwekking in Nederland. In het rekenmodel kan je aangeven vanaf wanneer het wagenpark een eerste stap naar elektrisch rijden zal maken, waarna het rekenmodel dit binnen vijf jaar opschaalt naar 100% elektrisch rijden. Of dat je werknemers stimuleert om auto’s volledig ‘groen’ op te laden. Alle aangevinkte opties in het rekenmodel bepalen hoe snel de CO2-uitstoot van je bedrijfsvoering vermindert.
bbn heeft de ambitie om uiterlijk in 2025 een CO₂ positieve bedrijfsvoering te hebben. Hierin betrekken we ook al onze leveranciers waaronder de gebouweigenaren van onze kantoren. In Houten lukte het niet om ons huidige kantoor naar wens aan te pakken, daarom verhuizen we volgend jaar naar een CO2-neutraal kantoorgebouw een paar honderd meter verderop.
Een bestaand kantoorgebouw biedt talloze mogelijkheden voor duurzame verbeteringen: isoleren, energie opwekken, gas vervangen door een warmtepomp en luchtbehandelingskasten die beter kunnen worden ingezet. Alle opties staan in het rekenmodel. Het advies is om altijd eerst de vraag naar energie te verminderen, bijvoorbeeld door betere isolatie, of een luchtbehandelingskast met warmteterugwinning. Daarna kan je de mogelijkheden bekijken om van het gas af te gaan door middel van een warmtepomp of door zelf energie op te wekken: met zonnepanelen of windmolens. Het beetje CO2-uitstoot dat daarna overblijft kan je compenseren. Het rekenmodel bevat verschillende opties hiervoor.
Via gebruikte apparatuur, zoals ICT-apparaten, kan de CO2-uitstoot ten slotte ook omlaag. Vooral bij de productie van laptops en computers komt veel CO₂ vrij. Daarom hebben we gekeken naar manieren om apparatuur zo lang mogelijk te blijven gebruiken. In het model kan je aangeven of je apparatuur een tweede leven wilt geven of bijvoorbeeld onderdelen laat recyclen. Ook bestaat de optie alleen apparatuur aan te schaffen waarvan de CO2-uitstoot vooraf is gecompenseerd.
Met behulp van dit rekenmodel lukt het bbn om in 2025 volledig CO2-neutraal te zijn. We hopen met dit voorbeeld andere organisaties te inspireren ook stappen te zetten naar een CO2-neutrale bedrijfsvoering!
Meer weten hierover of wil je dit rekenmodel zelf gaan gebruiken? Neem contact op met Casper La Grouw 06 10 90 73 87
In Nederland moeten er honderdduizenden nieuwe woningen worden gebouwd en tegelijkertijd ambitieuze klimaatdoelstellingen worden gehaald. En dat allemaal terwijl bouwmateriaal schaars is, net als personeel. Deze uitdagingen vereisen innovaties in het hele bouwproces. Tijdens de door bbn adviseurs georganiseerde bijeenkomst ‘Innovaties voor een betere leefomgeving’ op donderdag 2 juni in theater Zuidplein in Rotterdam, werd duidelijk welke innovaties een oplossing kunnen bieden.
Industrieel bouwen is één van die oplossingen. De Van Wijnen fabriek in Heerenveen kan jaarlijks ruim vierduizend mooie, betaalbare en duurzame woningen produceren. ‘Denk aan koopwoningen van twee tot drie ton,’ zegt Peter Hutten, CEO van Van Wijnen. ‘Die woningen zijn van beton, maar de CO2 uitstoot daarvan hebben we al met 60% gereduceerd. En uiteindelijk kunnen we CO2 neutraal beton produceren.’
Wat Joost Lauppe van Lüning – Ingenieurs in houtconstructies betreft, kunnen er veel meer woningen van hout gebouwd worden. Dat materiaal is volop voorhanden en zorgt voor een drastisch lagere CO2 uitstoot. Met de technieken toegepast bij het voorbeeldproject van The Natural Pavilion op de Floriade laat Lauppe de mogelijkheden zien om houtbouw op grote schaal toe te passen. Op basis van deze technieken ontwikkelde een consortium van bedrijven het nieuwe woningbouwlabel ‘bast’ dat grootschalige houtbouw wil stimuleren.
Marianne Timmer, conceptontwikkelaar bij bbn adviseurs, toont alvast de collectie ontwerpen voor appartementengebouwen: bast origineel, bast bamboo, bast printed en bast mixed. Timmer: ‘Het systeem is zeer flexibel; je kunt er bijvoorbeeld verschillende typen bouwblokken mee maken en tot een hoogte van 70-80 meter bouwen. Iedere architect kan met dit systeem aan de slag. De getoonde ontwerpen laten zien wat er allemaal mogelijk is.’
Jerker Hägglund van Spacemaker, een Autodesk-product, laat ten slotte zien hoe kunstmatige intelligentie en geavanceerde analyse zorgt voor innovaties in de beginfase van een ontwerpproces. Daglicht, geluid, wind, de hoogte van de gebouwen en het aantal parkeerplaatsen, eindeloos veel aspecten worden in de 3D ontwerpmethode van Spacemaker op elkaar afgestemd om efficiënt en effectief te bouwen aan de meest aangename leefomgeving. Spacemaker werkt al samen met ontwikkelaars en gemeenten in Scandinavische landen en verwacht binnenkort meer architecten, stedenbouwkundigen, ontwikkelaars en gemeenten in Nederland te kunnen helpen bij het ontwerpproces van nieuwe woonomgevingen. Vaak is het een tijdrovend proces om alle benodigde informatie daarvoor te achterhalen. Hägglund: “De kracht van Spacemaker is dat alle informatie direct beschikbaar is. Dat maakt het mogelijk een project met een paar drukken op de knop te beginnen en sneller tot de beste beslissing te komen.”
Bekijk hier de inspiratiebijeenkomst.
De bijeenkomst begint met een kort optreden van Xclusiv, een Rotterdams dansgezelschap voor urban dance.
Wat zijn de gevolgen van de nieuwe regels voor middenhuur voor een woningbouwproject? Met die vraag kloppen opdrachtgevers bij ons aan nadat Hugo de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, vorige week aankondigde de regels voor middenhuur te willen veranderen.
Gemeentes, beleggers en ontwikkelaars stimuleren al een aantal jaren de bouw van woningen in de middenhuur categorie. Dat de regels nu gaan veranderen, heeft grote gevolgen voor woningbouwplannen.
Voor verschillende voorbeeldwoningen hebben we de huurpunten berekend in de oude en nieuwe situatie. Twee factoren hebben grote invloed op het aantal huurpunten van een nieuwbouwwoning: oppervlakte en WOZ-waarde. Andere factoren, zoals afwerkingsniveau van de woning, hebben minder invloed. Zoals zichtbaar is in onderstaande tabel heeft ook de onlangs ingevoerde WOZ-cap aanzienlijke invloed op het maximaal aantal punten.
| Woonoppervlakte | ||||
| WOZ-waarde | 40 m2 go | 55 m2 go | 70 m2 go | 90 m2 go |
| 4.000 / m2 go | €719 | €856* | €958 | €1.101 |
| 4.600 / m2 go | €747 | €856* | €998 | €1.147 |
| 5.200 / m2 go | €776 | €856* | €1.027* | €1.187* |
| 6.000 / m2 go | €781 | €856* | €1.026* | €1.187* |
Het is duidelijk dat bij veel van deze woningtypes de huurprijs gereguleerd wordt. Dit betekent meestal een lagere maandhuur, en dus een lagere marktwaarde, en daardoor minder investeringsruimte in bouwprojecten.
De voorstellen van de minister staan nog ter discussie en de kans is groot dat er aanpassingen komen voor de geplande ingangsdatum van 1 januari 2024. De vraag is ook welke compenserende maatregelen er komen voor nieuwbouwprojecten. Toch zullen de nieuwe regels verstrekkende gevolgen hebben voor bouwplannen. Daarom is het verstandig er nu al aandacht aan te schenken.
Wil je laten berekenen wat de gevolgen zijn van de nieuwe regels voor een bouwproject? Of bestaat er behoefte om te sparren over mogelijke oplossingen? Neem dan contact met ons op via: info@bbn.nl.
In een interview met New Business Radio vertelt bbn-directeur Arne Balvers over de duurzame bedrijfsvoering van bbn én over hoe bbn opdrachtgevers uitdaagt duurzamer te worden dan verwacht.
Luister via onderstaande link naar wat Arne vertelt over onder meer het bouwen met biobased materialen bij The Natural Pavilion op de Floriade, over proefopstellingen met duurzaam beton bij de renovatie van het ARTIS Aquarium en over het tegengaan van hittestress in steden.
Duurzaamheid in de bouw- en vastgoedwereld | New Business Radio
De meeste schoolgebouwen in Nieuwegein zijn gebouwd in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Deze bijna vijftig jaar oude gebouwen zijn toe aan vernieuwing. Wat is de beste aanpak: sloop en nieuwbouw? Of de gebouwen renoveren?
Om tot de juiste conclusie te komen, onderzoekt bbn eerst de functionele en de technische staat van alle gebouwen, vertelt Jaco de Wildt, sectormanager onderwijs bij bbn adviseurs in dit artikel in Schooldomein. De Wildt: ‘Daarna maken we voor alle scholen twee plannen: nieuwbouw en vernieuwbouw. Om vernieuwbouw als volwaardig alternatief te zien voor nieuwbouw, moet er ten minste een gelijkwaardige kwaliteit zijn als bij nieuwbouw en een levensduur van 40 jaar. Zo ontstaat ook financieel een genuanceerd beeld.’
bbn organiseert ontwerpsessies waarbij de scholen, bewoners en de verschillende afdelingen van de gemeente meedenken over de plannen en hun wensen aangeven. Spring architecten vertaalt de wensen vervolgens in een ontwerp. Architect Alfons Hams: ‘Bij de ontwerpen voor de scholen in Nieuwegein houden we rekening met de innovatieve en groene identiteit van Nieuwegein. Ik heb niet de neiging veel gebouwen te slopen, liever kijk ik naar wat mag blijven, ook in het kader van duurzaamheid. De scholen in Nieuwegein bieden uitstekende kansen om de kwaliteit van toen te behouden en die op een nieuwe manier te benutten.’
Voor het onderzoek naar de historische waarden van de scholen heeft de gemeente Nieuwegein een bijdrage gekregen van de Erfgoed Deal, een samenwerkingsverband tussen rijksoverheid, gemeenten, provincies en maatschappelijke organisaties actief in de ruimtelijke ordening en erfgoedzorg. Bouwhistoricus Lotte Zaaijer en architectuurhistoricus Leon Sebregts voeren dit onderzoek uit: ‘Het is vooruitstrevend van de gemeente Nieuwegein om erfgoedwaarde als één van de elementen mee te nemen in de huisvestingsplannen. De scholen in Nieuwegein zijn destijds snel en efficiënt gebouwd, maar ook met oog voor de stedenbouwkundige inpassing en de onderwijsvisie van destijds.’
Beeld: Spring architecten
Bij bbn adviseurs leeft er onder de circa 130 collega’s een intrinsieke motivatie om duurzame stappen te zetten. De lat voor de eigen bedrijfsvoering ligt dan ook hoog: een CO2-neutrale, circulaire en klimaatadaptieve bedrijfsvoering. ‘Een CO2-neutrale bedrijfsvoering in 2030 was al langer een van onze doelen,’ zegt Arne Balvers, directeur van bbn adviseurs bij de presentatie van het jaarverslag duurzaamheid 2021, ‘maar het blijkt dat we dit doel vijf jaar eerder bereiken. Door flink te investeren in een volledig elektrisch wagenpark, door duurzame kantoorhuisvesting en door compensatie via Ecotree is onze bedrijfsvoering al in 2025 volledig CO2-neutraal.’
Om eraan bij te dragen de wereld een betere plek te maken, heeft bbn zich geïdentificeerd met zes van de zeventien Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. Voor deze SDG’s verwacht bbn de meeste impact te kunnen maken via de circa 400 projecten die het adviesbureau jaarlijks start in opdracht van gemeenten, beleggers, ontwikkelaars en onderwijs- en zorgorganisaties. In het kort komt het erop neer dat bbn al deze opdrachtgevers wil overtuigen om 100 % duurzame energie te gebruiken, om projecten circulair te maken en om bij bouwplannen mens, natuur en dier een duidelijke plek te geven.
Dit overtuigen lukt door de kennis en ervaring van bbn met het doorrekenen van de kosten en opbrengsten van duurzame ambities. Zo heeft bbn bij de sloop van het raadhuis van Haarlemmermeer de gemeente geholpen bij het organiseren en meetbaar maken van een circulaire aanbesteding van de ontmanteling van het gebouw. En bij de plannen van woningcorporatie Rijswijk Wonen en ontwikkelaar Synchroon heeft bbn met rekenmodellen inzicht kunnen geven in de financiële gevolgen van verduurzamingsopties als groene daken, circulariteit, houtbouw en energieverbruik.
Balvers: ‘Dit is voor de tweede keer dat we een Jaarverslag Duurzaamheid publiceren. Het is een belangrijk hulpmiddel gebleken om onze duurzame ambities scherp te stellen en zo onze doelen te realiseren. Uiteindelijk willen we op deze manier vanuit de bouwsector een belangrijke positieve bijdrage leveren aan het Klimaatakkoord en aan een volledig circulaire economie in 2050.’
Lees meer over de duurzame ambities van bbn in het Jaarverslag Duurzaamheid 2021
Toenemende kosten voor parkeergarages onder woningen maken het moeilijker woningbouw financieel haalbaar te maken.
Het ministerie wil nieuwe regels toevoegen aan het bouwbesluit. Deze regels betekenen dat iedere nieuwe parkeergarage waarboven geslapen wordt, moet worden voorzien van een sprinkler. Gebouwen waarboven geslapen wordt zijn bijvoorbeeld appartementencomplexen, woontorens, zorggebouwen en hotels. Dat brengt mij bij de vraag: waarom hoor ik niemand over die sprinklers? Want: iedere politicus praat over meer en snellere woningbouw. Als adviseurs weten we dat parkeren een enorm belangrijk thema is bij gebiedsontwikkeling en woningbouw. De betaalbaarheid van de parkeeroplossing bepaalt in belangrijke mate hoeveel woningen ergens gebouwd kunnen worden.
Wat kost die sprinkler dan? Vanuit bbn adviseurs werken we aan veel gebiedsontwikkelingen en projectontwikkeling. De bouwkosten van een parkeerplaats in een garage met sprinkler liggen zomaar 5% hoger dan bij een garage zonder sprinkler. Een duurdere parkeergarage zet de financiële haalbaarheid van woningbouwprojecten onder druk. Minder parkeerplaatsen maken is ook niet zo eenvoudig: bewoners gebruiken nu eenmaal auto’s.
De afweging tussen veiligheid en haalbaarheid is uiteindelijk een politieke afweging: hoe zwaar mogen risico’s wegen? Gemeenten en projectontwikkelaars doen er goed aan de komende jaren rekening te houden met dit soort kostenverhogende maatregelen uit het bouwbesluit.
Blog van Maarten Pullen, afdelingsmanager strategie voor gebouw en gebied.