Participatie voor gemeenten verplicht bij opstellen omgevingsvisie en omgevingsplan.
Gemeentelijke projectleiders in de gebiedsontwikkeling hebben veel op hun bordje. Vanaf 2024 komt daar ook participatie onder de omgevingswet bij. Hoe kun je hier als gemeente verstandig mee omgaan?
Wat is participatie?
Participatie is al jaren een vast onderdeel van gebieds- en vastgoed ontwikkelingen. Participatie gaat over informatieverstrekking en afstemming van inzichten wat kan leiden tot het creëren van begrip en draagvlak.
Een van de krachten van participatie is het inbrengen van diverse perspectieven. Inwoners, bedrijven, en maatschappelijke organisaties hebben verschillende ervaringen en inzichten die van onschatbare waarde kunnen zijn. Door deze diverse groepen actief te betrekken, ontstaat een completer beeld van de behoeften en belangen in de leefomgeving waardoor een betere besluitvorming mogelijk wordt. Hiermee draagt participatie bij aan de kwaliteit van een ontwikkeling.
De verandering onder de omgevingswet
Participatie bestaat al heel lang in de gebiedsontwikkeling. In die zin verandert er niet veel nu de Omgevingswet per 1 januari 2024 van kracht is geworden. Wat wel verandert, is dat participatie in een aantal gevallen verplicht wordt. Zo worden gemeenten verplicht participatie te organiseren bij het opstellen van een omgevingsvisie en omgevingsplan. Ook schrijft gemeentelijk beleid steeds vaker voor dat participatie moet plaatsvinden.
Een recente uitspraak van de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State leert dat ook draagvlak een formele positie krijgt. Hierbij gaat het er dan niet om dat iedereen het met een ontwikkeling eens moet zijn. Het gaat er echter wel om dat je laat zien wat je hebt gedaan aan participatie, wat de resultaten zijn, wat daarmee gedaan is en hoe je komt tot de eindoverweging. Met andere woorden, nee is ook een antwoord als je maar uit kunt leggen waarom het antwoord nee is.
Verder is het van belang verwachtingen te managen door bij aanvang duidelijke afspraken te maken en goed vast te leggen wat partijen van elkaar mogen verwachten. En daar zien we het vaak fout gaan. Er wordt iets beloofd wat men niet waar kan maken of er worden geen duidelijke afspraken bij de start van de participatie gemaakt. Hiermee wordt de eigen ellende georganiseerd. Nu participatie vaker verplicht wordt, wordt het ook onderdeel van de juridische toetsing. En daarmee levert het niet goed organiseren van de participatie dus een duidelijk risico op voor een ontwikkeling. Hierbij is een goede vastlegging van het proces, de bijeenkomsten, de inbrengreacties en wat daarmee is gedaan noodzakelijk.
De Omgevingswet zegt niets over hoe de participatie moet worden georganiseerd. Voor elke ontwikkeling is men vrij dit zelf te bepalen. Hierbij is het van belang om te bepalen op welk niveau de participatie wordt georganiseerd. Mogen belanghebbenden meedenken, mee creëren of worden ze alleen geïnformeerd? En vervolgens instrumenten te kiezen die passen bij het gekozen niveau van participatie. De initiatiefnemers maken dus zelf de inschatting wat ervoor nodig is om voor hen tot een ontwikkeling te komen en hoe dit ‘valt’ bij de juridische toetsing.
Twee voorbeelden: Gorinchem en Zoetermeer
Bij de ontwikkeling van een toekomstvisie op het Van Tuyllpark en de Oostelijke Bedrijventerreinen in Zoetermeer heeft Ciska Meijer als projectleider de participatie georganiseerd. Voor dit verouderde sportpark, en de naastgelegen bedrijventerreinen, was een nieuwe visie nodig.
Er werd gesproken tijdens interactieve bijeenkomsten met ondernemers, sportverenigingen en bewoners. Ook werd een enquête uitgezet onder inwoners van de stad. Daarmee is veel input verzameld voor het opstellen van modellen voor het gebied. Deze modellen zijn ook weer aan de betrokken stakeholders voorgelegd. Op basis van de reacties op de modellen is vervolgens een voorkeursmodel voor het gebied opgesteld. Binnenkort wordt met de presentatie hiervan de laatste stap in de participatie gezet.
In Gorinchem is met een kleiner budget toch veel bereikt bij de totstandkoming van de Nota van uitgangspunten voor Linge 2 Zuid. Ook hier is een enquête gebruikt om input voor de Nota op te halen. Verder is met een aantal stakeholders gesproken over de uitgangspunten die zij mee wilden geven aan de ontwikkeling van het gebied. Op basis hiervan is uiteindelijk de Nota van Uitgangspunten opgesteld.
Een gezonde, democratische samenleving met participatie
De waarde van participatie gaat echter veel verder dan de juridische verplichting. Het is een essentieel onderdeel van een gezonde, democratische samenleving. Door actief bewoners en belanghebbenden te betrekken, ontstaat een leefomgeving die niet alleen voldoet aan regelgeving, maar juist aansluit bij de behoeften en wensen van de gemeenschap. Participatie is een kans om samen de toekomst van onze leefomgeving vorm te geven.
In de race naar een CO2-neutrale toekomst is het verkrijgen van snel helder inzicht, versnellen waar mogelijk en borgen van de voortgang essentieel.
Verduurzamen-as-a-Service staat garant voor actuele financiële en technische kennis, gekoppeld aan onze gedreven inzet om te komen tot CO2-neutraal vastgoed. Tailormade inzicht voor elke portefeuille, gekoppeld aan financiële meerjarenplanning, met jaarlijkse monitoring en mogelijkheden tot versnelling. Flexibel aanbod voor non-profitorganisaties, vergelijkbaar met een APK, op basis van vaste prijzen per vierkante meter gebouw. Jaarlijks up-to-date routebesprekingen, waarin snel inzicht, kansen benutten en voortgang borgen centraal staan.
Meer weten? Download hier het document voor meer uitleg.
Bij de herijking van speciale projecten voor de gemeente Amsterdam in de voorjaarsnota 2023, speelde de bbn adviseurs een belangrijke rol in de voorbereiding van de besluitvorming. Vier projecten, waaronder De Nieuwe Meervaart, OBA Next, Bijlmer Parktheater en Paradiso, stonden centraal in deze heroverweging van bouw- en investeringskosten. bbn voerden grondige berekeningen uit voor verschillende scenario’s met betrekking tot deze projecten. Hun onderzoek vormde de basis voor de uiteindelijke besluitvorming.
Het college van wethouders en burgemeester nam op basis van deze bevindingen besluiten met betrekking tot de financiering van de projecten. Zo werd definitief budget vrijgemaakt voor de bouw van een nieuwe Meervaart in de Sloterplas en OBA Next in Zuidoost. Aanvullend werd geld toegekend voor de bouw van een langverwacht binnenzwembad in Flevopark en voor het Nationale Slavernijmuseum.
Niet alle projecten werden even positief beoordeeld, aangezien de gemeenteschuld niet te veel mocht stijgen. De Jaap Edenbaan kreeg geen tweede ijshal, maar wel een renovatie en verduurzaming van de buitenbaan. Paradiso kreeg geen bijdrage voor renovatie en uitbreiding, terwijl het Bijlmer Parktheater alleen geld ontving voor renovatie. Twee geplande openbare zwembaden op IJburg en Zeeburgereiland werden voorlopig uitgesteld.
Adviseurs van bbn zijn ook betrokken in de nadere uitwerking van de projecten.
De bouwsector staat voor een grote verduurzamingsopgave. Dit gaat verder dan alleen het reduceren van CO₂ in de gebruiksfase. Ook het bouwproces en het materiaalgebruik veroorzaken een grote impact op de uitstoot van CO₂.
In de nieuwbouwopgave is veel aandacht geweest voor operationeel energieverbruik en is er door implementatie van maatregelen zoals de Bijna EnergieNeutrale Gebouwen (BENG) -eisen ook de benodigde voortgang op geboekt. Materiaalgebonden emissies krijgen hierdoor een steeds groter aandeel.
Materiaalgebonden emissies kunnen worden geminimaliseerd door in de gehele keten goed na te gaan waar reductie kan plaatsvinden. Met name in nieuwbouw is dit een punt van aandacht, gezien de nieuwbouwopgave waar we voor staan.
Maar hoe minimaliseer je de milieu-impact van een gebouw nu eigenlijk? En wat kost dat dan? Bij bbn geloven we erin dat je milieu-impact en bouwkosten niet los van elkaar kunt zien. Om duurzamere keuzes te maken moet je weten wat dit kost en wat dit oplevert aan minder milieu-impact. Daarom sturen de bouwkostenmanagers bij bbn op kosten, kwaliteit en milieu-impact.
Meer weten? Download hier het document voor meer uitleg.
Bij gebiedsontwikkeling worden allerlei keuzes gemaakt die voor CO₂-uitstoot zorgen.
U wilt dit zo veel mogelijk beperken, maar welke keuzes heeft u in een gebiedsontwikkeling?
Door bbn worden instrumenten geïntroduceerd om CO₂ in balans te brengen.
Wij kijken onder meer naar de impact van gebouwen, openbare ruimte, mobiliteit en landschapsontwikkeling
Laat ons u vertellen hoe dit instrument werkt en hoe dit aansluit bij uw manier van werken.
Maak een afspraak met Ciska Meijer (06 82 63 47 29) of Maarten Pullen (06 20 81 86 53) om te leren hoe uw gebied een betere CO₂-score krijgt.
Op 22 november is de Stikstof Risicoscan door bbn gelanceerd. Deze risicoscan dient als een beheersmaatregel om vertragingen en kostbare aanpassingen tijdens vergunningsaanvragen te voorkomen. Vandaag de dag leidden te hoge stikstofuitstootwaarden (mol/hectare/jaar) in veel gevallen tot projectvertragingen. Dit komt vaak doordat er bij programma- en ontwerpkeuzes geen rekening is gehouden met de stikstofdepositie. Nu is het mogelijk om in de beginfase van een project de verwachte stikstofdepositie voor zowel de realisatie- als gebruiksfase te bepalen.
bbn heeft inmiddels verschillende Risicoscans uitgevoerd voor diverse opdrachtgevers en vastgoedtypes. Binnenkort delen we onze ervaringen en de bewezen bruikbaarheid van de Stikstof Risicoscan. Wilt u op de hoogte blijven? Laat het ons weten via info@bbn.nl.
Meer weten? Download onze flyer via onderstaande link.
Beeld © RIVM
Bij het maken van vastgoedbeleid of een portefeuilleplan door een gemeente wordt vaak scherp gelet op de doelstellingen. “Geen gemeentelijk vastgoedbezit, tenzij…” is vaak het motto. Maar in de praktijk is een beetje speelruimte toch wel handig.
De meeste gemeenten hebben een vastgoedportefeuille bestaande uit gebouwen die niet door de markt worden gerealiseerd. Denk bijvoorbeeld aan het gemeentehuis, sportaccommodaties, cultuurgebouwen en welzijnsvoorzieningen. Vanuit bbn adviseurs zijn we veel betrokken bij het maken van toekomstplannen voor gemeentelijke vastgoedportefeuilles. Het afgelopen decennium stond daarbij vaak in het teken van een zakelijke benadering: vastgoedorganisaties willen professionaliseren en meer eenduidige afspraken. Dat betekent onder meer scherpere afspraken over wat wel en niet thuishoort in de vastgoedportefeuille. Dit wordt nogal eens geformuleerd in een stellige regel: de gemeente heeft geen vastgoed in bezit, tenzij dit vastgoed een afgesproken set maatschappelijke doelstellingen dient, die de markt niet bedient.
Frank Gerritsen, gemeente Uithoorn: “De afgelopen 5 jaar hebben we grote stappen gezet in het vernieuwen van voorzieningen. We hebben door sloop/nieuwbouw betere, effectievere en duurzamere voorzieningen gekregen. De vrijgespeelde gebouwen hebben eerst gediend als tijdelijke ruimte voor de gebruikers van de oude MFA. Nu we de nieuwe MFA de Scheg in gebruik hebben genomen wordt deze ruimte deels gebruikt voor de opvang van vluchtelingen. Ik ben blij dat we niet direct al het vastgoed hebben afgestoten, want daardoor kunnen we nu goede tijdelijke oplossingen organiseren”
Bas van Tartwijk, gemeente Breda: “Als je mij twee jaar terug had gevraagd dat ik de Koepelgevangenis zou aanhuren om vluchtelingen te huisvesten, had ik je niet geloofd. Ik ben blij dat we nu vanuit Breda een bijdrage kunnen leveren aan de oplossing”
Bij het maken van portefeuilleplannen moeten we dus ook nadenken over de flexibele schil: hoeveel bewegingsruimte heb je als gemeente nodig om in te kunnen spelen op wijzigingen. Dat is zowel fysieke bewegingsruimte (extra meters) als politieke speelruimte (flexibiliteit in besluitvorming). Bovendien kan er heel wat geld aan tijdelijke voorzieningen worden bespaard.
Portefeuilleplannen zijn breed georiënteerde documenten waarin de vertaling gemaakt wordt van bestuurlijke wensen en beleidsambities naar concrete vastgoedbesluiten: welke panden gaan we aanhouden, afstoten of verduurzamen, en in welke volgorde.
Meer weten?
Doorpraten over portefeuilleplannen of routekaarten voor uw gemeente? Neem dan gerust contact met ons op.
Op 1 november is de Restwaarde Index (RWI) door bbn adviseurs gelanceerd. Met deze index wordt het mogelijk om objectieve en slimme ontwerpbeslissingen te maken vanuit circulaire gedachten. Bij een maximale RWI wordt het restwaarde potentieel van een gebouw volledig benut.
Met verschillende gemeentes is bbn al langer betrokken bij het berekenen van restwaardes en optimaliseren ervan in het ontwerpproces. Het ontbrak echter aan een objectief vergelijkingsgetal. Nu wordt het wel mogelijk om projecten te vergelijken en meetbare ambities te stellen bij de start.
Binnenkort publiceert bbn de eerste benchmarkresultaten en de lessen die we hieruit kunnen leren. Wilt u hiervan op de hoogte blijven, laat het ons dan weten op info@bbn.nl
Meer weten? Ga naar de website RWI gebouw of download hier de flyer.
Het Amsterdamse Bostheater heeft een uitgebreide restauratie ondergaan. Namens bbn adviseurs heeft Kees van de Beek, als Senior Kostenmanager, het project begeleid.
Het Bostheater – in de jaren 30 ontworpen door Cornelis van Eesteren en Jacoba Mulder – is een magische plek in Amsterdam, waar je in de zomermaanden tussen de bomen en onder de sterren kunt genieten van theater- en muziekvoorstellingen. Het theater werd in 1954 geopend in het Amsterdamse Bos, met het idee dat mensen zowel natuur als cultuur nodig hebben. Dankzij de renovatie is het Bostheater nu duurzaam, toegankelijk voor mindervaliden en klaar voor de toekomst.
Het podium, de tribunes en de luifels boven de hoofdtribune zijn volledig gerenoveerd. Het Bostheater heeft twee kenmerkende betonnen tribunes met een opvallende afwerking van sierbeton. In de loop der jaren is er aanzienlijke slijtage opgetreden, waardoor restauratie hiervan noodzakelijk was. De tribune bij het kleine theater was verzakt en moest hersteld worden.
Om de bruikbaarheid te verbeteren zijn er diverse ondergrondse kabelgoten en ander infrastructurele ingrepen gedaan waardoor de technische voorzieningen van het theater met de huidige moderne tijd mee kunnen.
Er zijn drie nieuwe gebouwen toegevoegd, waarin volwaardige kleedkamers voor de acteurs zijn gerealiseerd. De nieuwe gebouwen zijn ontworpen met natuurlijke vormen, zodat ze harmonieus opgaan in het boslandschap. In de gebouwen zijn nieuwe duurzame installaties en voorzieningen gerealiseerd voor alle theatertechnieken.
Alle paden in en rondom het Bostheater zijn opgeknapt, struiken en bomen weer in model teruggesnoeid en de toegankelijkheid voor bezoekers met een beperking is verbeterd.
De renovatie is op tijd voltooid, waardoor het Bostheater helemaal klaar is om de gasten te verwelkomen in het nieuwe seizoen. Het vernieuwde podium werd voor het eerst getest door jong talent tijdens de Bos Jongerenweek en op woensdag 10 mei 2023 opende de Edwin Evers Band officieel het gerenoveerde theater en het seizoen voor het grote publiek.
De grootste uitdaging in dit project was om alle wensen binnen het beschikbare budget te realiseren. Het monumentale en historische karakter van het bostheater vraagt immers om hoogwaardige oplossingen. Wij zijn er zelf bijzonder trots op dat we in nauwe samenwerking met gebruikers en gemeente Amsterdam en Amstelveen naast het in ere herstellen van de bestaande bouwdelen ook aanpassingen en uitbreidingen hebben kunnen doorvoeren die komende decennia, de exploitatie en het gebruik van het bestaande theater aanzienlijk hebben verbeterd
Na 30 jaar is bbn adviseurs verhuisd! Reden? De duurzame ambities zijn leidend in zowel bedrijfsvoering als advisering. Al sinds 2018 zet bbn adviseurs alles op alles voor een 100% CO2-neutrale bedrijfsvoering in 2024. Mobiliteit, huisvesting en ICT zijn de grootste CO2-posten. We rijden eind 2023 100% elektrisch met duurzame energie, verduurzamen de ICT en huren alleen nog maar CO2-neutrale kantoren. Het hoofdkantoor in Houten is om die reden verhuisd.
Voor bbn was dit een gewaagde stap, de huur opzeggen zonder een CO2-neutraal alternatief. Maar ambitie ging boven onzekerheid. De zoektocht bracht ons naar onder andere Utrecht, Zeist en Ede. Veel kantoren predikten heel duurzaam te zijn of te willen worden. Maar CO2-neutraal bleek keer op keer een te hoge ambitie. Daarom was bbn bereid om zelf haar nek uit te steken. Directeur Arne Balvers: ‘Het viel tegen hoe weinig keuze er was aan CO2-neutrale kantoren, eigenlijk zijn we ze niet tegengekomen. Het alternatief is dan zelf je verantwoordelijkheid te nemen. Daar is een mooie samenwerking uit ontstaan.’
Via makelaar Ans de Wijn kwam een kantoorpand schuin tegenover de huidige locatie in beeld. Hier gaat bbn nu samen met de eigenaar Arjen Maatje een kantoor uit de jaren 90 geheel opwaarderen naar CO2-neutraal met tal van aanvullende duurzame ambities. Ecologische versterking van de locatie, maximale inzet op circulaire en biobased materialen zoals een houtconstructie voor de uitbreiding van het kantoor.
Arne Balvers: ‘Om onze ambities waar te maken stoppen we als organisatie veel tijd en energie in dit proces. Het vraagt continu aandacht om het maximale resultaat te bereiken. Duidelijk een ander traject dan een huurcontract tekenen en wachten tot de verhuizing kan beginnen.’
Het interieurontwerp van Odette Ex (o.a. Triodos Bank) is biobased, circulair en met veel hergebruikte materialen uit slooppanden, samengebracht in een groene sfeer. Voorbeelden zijn riet als wandbekleding, leemstuc, hergebruikte vloeren en puien, cementvrije dekvloeren en circulaire akoestische wand- en plafondbekleding.
Arne Balvers: ‘Dit traject heeft ons weer eens bevestigd dat je alleen het maximale resultaat behaalt als iedereen vanuit dezelfde mindset handelt. De parallel met onze rol als adviseur en regisseur van vastgoedprojecten was herkenbaar. Ook daar hebben wij onze projectpartners uitgedaagd op de mogelijkheden in het project. We zijn trots op de stappen die daarin we als organisatie intern en extern hebben gezet.’ We willen onze ervaring uit dit traject dan ook graag delen met anderen.
Bekijk de video en het overzicht van alle duurzaamheidsmaatregelen.
