Bij bbn adviseurs leeft er onder de circa 130 collega’s een intrinsieke motivatie om duurzame stappen te zetten. De lat voor de eigen bedrijfsvoering ligt dan ook hoog: een CO2-neutrale, circulaire en klimaatadaptieve bedrijfsvoering. ‘Een CO2-neutrale bedrijfsvoering in 2030 was al langer een van onze doelen,’ zegt Arne Balvers, directeur van bbn adviseurs bij de presentatie van het jaarverslag duurzaamheid 2021, ‘maar het blijkt dat we dit doel vijf jaar eerder bereiken. Door flink te investeren in een volledig elektrisch wagenpark, door duurzame kantoorhuisvesting en door compensatie via Ecotree is onze bedrijfsvoering al in 2025 volledig CO2-neutraal.’
Om eraan bij te dragen de wereld een betere plek te maken, heeft bbn zich geïdentificeerd met zes van de zeventien Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. Voor deze SDG’s verwacht bbn de meeste impact te kunnen maken via de circa 400 projecten die het adviesbureau jaarlijks start in opdracht van gemeenten, beleggers, ontwikkelaars en onderwijs- en zorgorganisaties. In het kort komt het erop neer dat bbn al deze opdrachtgevers wil overtuigen om 100 % duurzame energie te gebruiken, om projecten circulair te maken en om bij bouwplannen mens, natuur en dier een duidelijke plek te geven.
Dit overtuigen lukt door de kennis en ervaring van bbn met het doorrekenen van de kosten en opbrengsten van duurzame ambities. Zo heeft bbn bij de sloop van het raadhuis van Haarlemmermeer de gemeente geholpen bij het organiseren en meetbaar maken van een circulaire aanbesteding van de ontmanteling van het gebouw. En bij de plannen van woningcorporatie Rijswijk Wonen en ontwikkelaar Synchroon heeft bbn met rekenmodellen inzicht kunnen geven in de financiële gevolgen van verduurzamingsopties als groene daken, circulariteit, houtbouw en energieverbruik.
Balvers: ‘Dit is voor de tweede keer dat we een Jaarverslag Duurzaamheid publiceren. Het is een belangrijk hulpmiddel gebleken om onze duurzame ambities scherp te stellen en zo onze doelen te realiseren. Uiteindelijk willen we op deze manier vanuit de bouwsector een belangrijke positieve bijdrage leveren aan het Klimaatakkoord en aan een volledig circulaire economie in 2050.’
Lees meer over de duurzame ambities van bbn in het Jaarverslag Duurzaamheid 2021
Toenemende kosten voor parkeergarages onder woningen maken het moeilijker woningbouw financieel haalbaar te maken.
Het ministerie wil nieuwe regels toevoegen aan het bouwbesluit. Deze regels betekenen dat iedere nieuwe parkeergarage waarboven geslapen wordt, moet worden voorzien van een sprinkler. Gebouwen waarboven geslapen wordt zijn bijvoorbeeld appartementencomplexen, woontorens, zorggebouwen en hotels. Dat brengt mij bij de vraag: waarom hoor ik niemand over die sprinklers? Want: iedere politicus praat over meer en snellere woningbouw. Als adviseurs weten we dat parkeren een enorm belangrijk thema is bij gebiedsontwikkeling en woningbouw. De betaalbaarheid van de parkeeroplossing bepaalt in belangrijke mate hoeveel woningen ergens gebouwd kunnen worden.
Wat kost die sprinkler dan? Vanuit bbn adviseurs werken we aan veel gebiedsontwikkelingen en projectontwikkeling. De bouwkosten van een parkeerplaats in een garage met sprinkler liggen zomaar 5% hoger dan bij een garage zonder sprinkler. Een duurdere parkeergarage zet de financiële haalbaarheid van woningbouwprojecten onder druk. Minder parkeerplaatsen maken is ook niet zo eenvoudig: bewoners gebruiken nu eenmaal auto’s.
De afweging tussen veiligheid en haalbaarheid is uiteindelijk een politieke afweging: hoe zwaar mogen risico’s wegen? Gemeenten en projectontwikkelaars doen er goed aan de komende jaren rekening te houden met dit soort kostenverhogende maatregelen uit het bouwbesluit.
Blog van Maarten Pullen, afdelingsmanager strategie voor gebouw en gebied.
Onder invloed van de aantrekkende economie en dalende rentes zorgde een grote vraag naar bouw- en infraprojecten en een oplopend tekort aan goed gekwalificeerd personeel tot hoge bouwkosten met als gevolg dat steeds meer aanbestedingen dreigen te mislukken. Ook COVID-19 en de recente ontwikkelingen in de energieprijzen hebben direct invloed op de bouwkosten.
Om initiatiefnemers van bouwprojecten goed te informeren en een realistisch beeld te geven van de haalbaarheid van projecten, spreekt bbn adviseurs zich voor het eerst publiekelijk uit over de verwachte ontwikkeling van bouwkosten. De uitgebreide onderbouwing van deze verwachting staat in het recent gepubliceerde visiedocument Marktontwikkelingen Bouwkosten. Dit visiedocument zullen we regelmatig actualiseren.
Voor 2022 houden we rekening met een stijging van de bouwkosten van 4,0% tot 6,0%. Dit komt onder meer door de stijging van de energieprijzen en de invloed daarvan op de materiaalkosten. Door krapte op de arbeidsmarkt zien we verder dat de loonkosten op korte, maar ook op middellange termijn stijgen.
Op middellange termijn zal de huidige werkvoorraad maar ook de vraag naar woningen en de verduurzaming van bestaand vastgoed zorgen voor een stijging van de bouwkosten. De aanwas van nieuwe werknemers vanuit bouwgerelateerde opleidingen is waarschijnlijk onvoldoende om de vraag naar gekwalificeerd personeel te dekken. Dit leidt tot hogere personeelslasten. Voor de periode vanaf het eerste kwartaal van 2023 tot en met het eerste kwartaal van 2024, houden we rekening met een bouwkostenstijging van 3,0% tot 4,0%.
Download het visiedocument via: Marktontwikkelingen Bouwkosten
Update visiedocument Marktontwikkelingen Bouwkosten
bbn adviseurs krijgt een volledig CO2-neutraal hoofdkantoor in Houten, op steenworp afstand van de huidige locatie.
‘Deze stap komt voort uit onze duurzame ambities,’ zegt bbn-directeur Arne Balvers, ‘Ons doel is in 2024 klimaatneutraal te zijn en dus een minimale CO2 uitstoot van onze bedrijfsvoering. Dit realiseren we onder meer met een volledig elektrisch wagenpark en ook via het verduurzamen van onze huisvesting. Het beetje CO2 uitstoot dat daarna overblijft, compenseren we met de aanplant van nieuwe bomen via langjarige samenwerking met Ecotree.’
bbn-collega Michaela Brethauer is nauw betrokken bij het realiseren van de nieuwe huisvesting. ‘We zijn blij dat het gelukt is een pand in Houten te vinden waar we onze wensen voor duurzame, groene en gezonde kantoorhuisvesting kunnen realiseren,’ vertelt Brethauer. ‘Voor de inrichting hebben we architectenbureau Ex Interiors geselecteerd. We hebben uitstekende ervaringen opgedaan met dit architectenbureau, onder meer bij het nieuwe hoofdkantoor van Triodos Bank in Driebergen. Hergebruik van materialen, groene wanden en het gebruik van hout zijn voorbeelden van hoe we ook in ons eigen kantoor prettige en bijzondere werkplekken gaan creëren voor collega’s en inspirerende ruimtes voor ontmoetingen met collega’s en met onze relaties.’
De nieuwe huisvesting komt in een bestaand, gedateerd gebouw dat in 2022 volledig wordt gerenoveerd en uitgebreid. Het gebouw krijgt groene gevels, nieuwe installaties en een dak vol zonnepanelen. De uitbreiding van het kantoor wordt uitgevoerd in een houtconstructie. Trae Architect maakt het ontwerp voor de renovatie, de uitbreiding en de hoofdindeling in het gebouw. Balvers: ‘Naar verwachting kunnen we begin 2023 onze collega’s en relaties ontvangen in een bijzonder gebouw dat onze duurzame ambities uitstraalt.’
Meer weten over onze duurzame plannen?
Lees het Jaarverslag Duurzaamheid 2021.
Voor een aankoopbeslissing van onze opdrachtgever hebben we een beoordeling uitgevoerd van de technische staat van een gebouw in Beugen.
Onze opdrachtgever is een belegger in duurzaam zorgvastgoed, zowel nieuwbouw als bestaand. Als er zich een kans voordoet om een pand te kopen, wil de opdrachtgever graag weten wat de technische staat is van het bestaande pand of wat het kwaliteitsniveau zal zijn van een nieuw te bouwen pand. bbn adviseurs heeft de technische en financiële kennis en expertise in huis om dit te beoordelen en kan een opdrachtgever daarmee behoeden voor een miskoop.
Bij de Technische Due Diligence is zoveel mogelijk informatie over het gebouw verzameld: tekeningen, installatieprincipes, onderhoudsrapporten, inspectiecertificaten en dergelijke. Ter voorbereiding op de bezichtiging is de verzamelde informatie doorgenomen. Een multidisciplinair team van bbn’ers heeft vervolgens een bezoek gebracht aan het gebouw. De bevindingen zijn in een overzichtelijke rapportage verwerkt.
Bij deze TDD in Beugen was er geen sprake van grof achterstallig onderhoud of ernstige gebreken en kon het pand veilig en volgens de regels gebruikt worden. We hebben de opdrachtgever ondersteund met onze technische kennis zodat deze met meer zekerheid en comfort tot de aankoop kon overgaan.
Ouderenzorgorganisatie Marente is eigenaar van een aantal zorglocaties in de Duin- en Bollenstreek, Oegstgeest, Leiden en Voorschoten. Het Bestuur en de Raad van Toezicht van Marente wilden inzicht in de financiële risico’s van dit vastgoedbezit. bbn adviseurs heeft de financiële risico’s onderzocht door een scenario-analyse uit te voeren.
Per zorglocatie is een vastgoedexploitatie opgesteld. In de scenario-analyse is vooral gekeken naar de effecten van nieuwe wet- en regelgeving voor de zorgsector. Wat gebeurt er als op landelijk niveau wordt ingegrepen in de hoogte van de NHC-vergoeding? En wat zijn effecten van het eventueel volledig doorvoeren van de scheiding van wonen en zorg?
Uit de scenario-analyse blijkt dat de financiële positie van Marente robuust is en dat de vastgoedportefeuille op orde is. Het Bestuur en de Raad van Toezicht hebben inzicht in de gevolgen van mogelijke wettelijke wijzigingen. Dit maakt het mogelijk er snel op te kunnen inspelen.
Beeld: StudioWA!/Marente
Gemeente Amsterdam is eigenaar van de begane grond en de eerste verdieping van het gebouw Warderschip in Amsterdam. Het gebouw heeft een plek binnen de ontwikkelplannen voor het Buikslotermeerplein. bbn is gevraagd inzicht te geven in de kosten van het op voldoende kwaliteitsniveau brengen van het gebouw.
Voor het ontwikkelen van Centrumgebied Amsterdam Noord heeft de gemeente de begane grond en de eerste verdieping van het gebouw Warderschip aangekocht. De bovengelegen woningen zijn geen eigendom van de gemeente. Omdat de gemeente verschillende mogelijkheden overweegt met het gebouw, is ook de waardeontwikkeling voor de verschillende varianten doorgerekend.
Eerst is bekeken welke minimale werkzaamheden moeten gebeuren zodat het gebouw voldoet aan alle wet- en regelgeving. Vervolgens zijn twee ambitieuzere varianten van maatregelenpakketten uitgewerkt, gekoppeld aan NEN-2767. Deze varianten zijn volledig doorgerekend. Ten slotte zijn van het gebouw de marktwaardes bepaald bij de verschillende varianten.
Met een compacte, door bbn opgestelde rapportage, heeft de gemeente Amsterdam inzicht gekregen in de mogelijkheden en waardeontwikkeling van dit gebouw. Op basis van deze rapportage kan de gemeente een weloverwogen beslissing nemen over de toekomst van het Warderschip.
In opdracht van de gemeente Nieuwegein doet bbn adviseurs onderzoek naar toekomstbestendige en duurzame huisvesting voor scholen en gymzalen in het basis onderwijs en voortgezet onderwijs in Nieuwegein. Uit een Europese aanbesteding is bbn adviseurs naar voren gekomen als de aanbieder met de beste prijs/kwaliteitverhouding voor dit project.
Per school wil de gemeente Nieuwegein inzicht in hoe vernieuwbouw staat tegenover nieuwbouw of instandhouding van het bestaande gebouw. Hierbij spelen erfgoedwaarde, duurzaamheid, technische-, ruimtelijk functionele- en kostenaspecten een rol. Er moet een technische opname van alle onderwijsgebouwen worden gedaan. En er moet inzicht komen in de cultuurhistorische waarde (architectonisch en stedenbouwkundig) van het gebouw in relatie tot de wijk. Binnen dit onderzoek wordt een inpassingsstudie (of ‘kansenstudie’) gedaan om te onderzoeken of de bestaande gebouwen mogelijkheden bieden om de onderwijsvisies van de scholen en kinderopvang te integreren. Daartoe worden onder andere een globaal Programma van Eisen en een schetsplan opgesteld.
De meeste schoolgebouwen in Nieuwegein stammen uit de periode 1965-1980. Het eerste deel van de opdracht aan bbn omvat een uitgebreide inventarisatie van de huidige situatie en een uitwerking hiervan voor vernieuwbouw. Hierbij kijken we naar de geschiedenis van de school en de wijk, de bouw-, architectuur-, en cultuurhistorische waarden en de betekenis van de school voor de buurt. Gebruikers en omwonenden krijgen een rol in het proces. Voor elk gebouw wordt een plan voor vernieuwbouw uitgewerkt en vergeleken met nieuwbouw.
Het tweede deel van dit project omvat een ontwerpend onderzoek. Voor twee schoolcomplexen wordt het plan vertaald naar een voorlopig ontwerp. Hiervoor organiseren we een aantal ontwerpsessies waarbij de scholen, bewoners en de verschillende afdelingen van de gemeente meedenken over de plannen, oftewel in co-creatie.
Uit het haalbaarheidsonderzoek van bbn moet per school en gymzaal blijken in hoeverre renovatie of nieuwbouw de beste aanpak is om te voldoen aan de ambitie van Nieuwegein om het vastgoed te verduurzamen volgens de Routekaart Nieuwegein Energieneutraal in 2040.
bbn voert deze opdracht uit in samenwerking met Spring Architecten, erfgoedspecialist Lotte Zaaijer en abtWassenaar.
Op de hoogte blijven van het laatste nieuws van bbn? Volg ons via LinkedIn
Beeld: Spring Architecten
Subsidiemogelijkheden en regelingen voor het conserveren en verbeteren van het cultureel erfgoed in Nederland
Onze gebouwde omgeving bestaat voor een groot deel uit historische en monumentale panden zoals kerkgebouwen, kastelen, molens en handelsgebouwen.
Herbestemmen, verduurzamen en restaureren zijn kernactiviteiten om deze gebouwen in stand te houden. Deze ingrepen brengen vaak hoge kosten met zich mee. Om het cultureel erfgoed in Nederland te conserveren en te verbeteren stelt de overheid diverse subsidiemogelijkheden beschikbaar. In deze whitepaper bespreken we de belangrijkste subsidies en de aanpak van bbn adviseurs voor het aanvragen van de subsidie.
Gemeente Buren, een landelijke gemeente met een verspreid grond- en vastgoedbezit, wilde met de aanschaf van een vastgoedinformatiesysteem al het vastgoedbezit beter beheren. Om het juiste informatiesysteem te kunnen selecteren, heeft bbn adviseurs een Programma van Eisen opgesteld.
De informatie over de panden en gronden van de gemeente werd verspreid en per dossier bijgehouden, onder meer in (kwetsbare) Excel-documenten. Het doel was de organisatie verder te professionaliseren en de informatie goed op orde te krijgen door aanschaf van een modern vastgoedinformatiesysteem.
Op basis van haar ruime ervaring met vastgoedinformatie heeft bbn een Programma van Eisen opgesteld. Dit document vormde de basis voor gesprekken met intern betrokkenen, waaronder collega’s van de vastgoed- en automatiseringsafdeling. Het Programma van Eisen was bepalend voor de selectie van het nieuwe vastgoedinformatiesysteem.
Aan de hand van het Programma van Eisen heeft de gemeente efficiënt een vastgoedinformatiesysteem kunnen selecteren en succesvol kunnen implementeren. Naast het opstellen van het Programma van Eisen, heeft bbn ook bijgedragen met het opstellen van een shortlist met leveranciers en een concept Service Level Agreement (SLA).