ABN AMRO, Edge en BAM Bouw en Techniek gaven op 6 september het officiële startsein voor de bouwfase van de nieuwe thuisbasis van ABN AMRO aan de Foppingadreef in Amsterdam Zuidoost. Het kantoor uit de jaren tachtig wordt herontwikkeld tot een Paris Proof gebouw en op een circulaire manier gerenoveerd en ingericht. De ingebruikname vindt naar verwachting in 2027 plaats.
De herontwikkelingsplannen voor het ruim 100.000 m2 grote gebouw sluiten aan bij de duurzame visie en purpose van ABN AMRO en zijn ontworpen in samenwerking met vastgoedontwikkelaar Edge en de oorspronkelijke architect van het gebouw Broekbakema. Het kantoor, dat gerealiseerd gaat worden door BAM Bouw en Techniek, biedt straks ruimte aan zo’n 11.000 werknemers en krijgt ook een sociaal-maatschappelijke functie.
ABN AMRO heeft de ambitie gesteld dat in 2030 alle eigen kantoren voldoen aan het Klimaatakkoord van Parijs. In lijn met deze ambitie is het doel van deze herontwikkeling juist om het bestaande pand aan de Foppingadreef te vernieuwen, uit te breiden en Paris Proof te verduurzamen, in plaats van te kiezen voor nieuwbouw. Zo wordt 70.000 m2 van het pand hergebruikt, en krijgen veel van de materialen die bij de sloop vrijkomen een nieuwe bestemming. Daarnaast wordt in plaats van beton, gebruik gemaakt van hout voor de hoofddraagconstructie van circa 30.000 m2 nieuwe kantoorvloeren. Op het dak en de gevel van het complex komt 10.500 m2 zonnepanelen, waardoor het energieverbruik aanzienlijk wordt verminderd ten opzichte van het bestaande gebouw. Circulaire principes worden in elke fase van de herontwikkeling geïntegreerd. Als gevolg van onder andere deze keuzes zal in ieder geval een BREAAM Excellent duurzaamheidscertificering worden toegekend.
Het nieuwe kantoor wordt een inspirerende werk- en ontmoetingsplek, die niet alleen beter is voor het klimaat maar ook voor de directe leefomgeving. De Foppingadreef ligt in Amsterdam Zuidoost, een wijk met veel sociale ongelijkheid. ABN AMRO heeft daarom de handen ineengeslagen met de gemeente Amsterdam, partners, (buurt)organisaties en bewoners om een maatschappelijke bijdrage te leveren en heeft daarvoor eind 2021 al een convenant afgesloten.
bbn heeft voor dit project het bouwkostenmanagement gedaan. Lees hier meer.
In Amsterdam Zuidoost gaat een bijzonder project van start dat de toekomst van bouw en duurzaamheid belichaamt. ABN AMRO, in samenwerking met EDGE en BAM Bouw en Techniek, heeft het officiële startsein gegeven voor de transformatie van hun kantoor aan de Foppingadreef. Dit gebouw uit de jaren tachtig zal worden omgevormd tot een ‘Paris Proof’ pand en op een circulaire wijze gerenoveerd en ingericht, met de verwachte ingebruikname in 2027.
Het project omvat een indrukwekkend programma van 107.000 vierkante meter, met ruimte voor ongeveer 11.000 medewerkers en een toegevoegde sociaal-maatschappelijke functie. Wat dit project echt bijzonder maakt, zijn de duurzaamheidsaspecten. Het wordt een inspirerende werk- en ontmoetingsplek, die niet alleen goed is voor het klimaat, maar ook voor de lokale gemeenschap.
De herontwikkelingsplannen sluiten naadloos aan bij de duurzame visie en doelstellingen van ABN AMRO, en zijn ontworpen in samenwerking met vastgoedontwikkelaar EDGE en de oorspronkelijke architect van het gebouw, Broek Bakema. Dit project belichaamt de principes van circulair bouwen en hergebruik van materialen, wat cruciaal is voor het verminderen van de ecologische voetafdruk.
Een opmerkelijke mijlpaal is de samenwerking tussen ABN AMRO en de gemeente Amsterdam, partners, buurtorganisaties en bewoners om een maatschappelijke bijdrage te leveren. In 2021 werd al een convenant gesloten om de sociale ongelijkheid in Amsterdam Zuidoost aan te pakken.
Dit project belooft niet alleen een duurzame en moderne werkplek te worden voor ABN AMRO-medewerkers, maar ook een bron van inspiratie voor de hele bouwsector. Het laat zien dat duurzaamheid, circulair bouwen en sociale betrokkenheid hand in hand kunnen gaan in de bouwprojecten van de toekomst. We kijken uit naar de voltooiing ervan in 2027 en hopen dat dit project anderen zal inspireren om soortgelijke duurzame initiatieven te ontplooien. bbn is voor dit project verantwoordelijk voor het bouwkostenmanagement.
Het Amsterdamse Bostheater heeft een uitgebreide restauratie ondergaan. Namens bbn adviseurs heeft Kees van de Beek, als Senior Kostenmanager, het project begeleid.
Het Bostheater – in de jaren 30 ontworpen door Cornelis van Eesteren en Jacoba Mulder – is een magische plek in Amsterdam, waar je in de zomermaanden tussen de bomen en onder de sterren kunt genieten van theater- en muziekvoorstellingen. Het theater werd in 1954 geopend in het Amsterdamse Bos, met het idee dat mensen zowel natuur als cultuur nodig hebben. Dankzij de renovatie is het Bostheater nu duurzaam, toegankelijk voor mindervaliden en klaar voor de toekomst.
Het podium, de tribunes en de luifels boven de hoofdtribune zijn volledig gerenoveerd. Het Bostheater heeft twee kenmerkende betonnen tribunes met een opvallende afwerking van sierbeton. In de loop der jaren is er aanzienlijke slijtage opgetreden, waardoor restauratie hiervan noodzakelijk was. De tribune bij het kleine theater was verzakt en moest hersteld worden.
Om de bruikbaarheid te verbeteren zijn er diverse ondergrondse kabelgoten en ander infrastructurele ingrepen gedaan waardoor de technische voorzieningen van het theater met de huidige moderne tijd mee kunnen.
Er zijn drie nieuwe gebouwen toegevoegd, waarin volwaardige kleedkamers voor de acteurs zijn gerealiseerd. De nieuwe gebouwen zijn ontworpen met natuurlijke vormen, zodat ze harmonieus opgaan in het boslandschap. In de gebouwen zijn nieuwe duurzame installaties en voorzieningen gerealiseerd voor alle theatertechnieken.
Alle paden in en rondom het Bostheater zijn opgeknapt, struiken en bomen weer in model teruggesnoeid en de toegankelijkheid voor bezoekers met een beperking is verbeterd.
De renovatie is op tijd voltooid, waardoor het Bostheater helemaal klaar is om de gasten te verwelkomen in het nieuwe seizoen. Het vernieuwde podium werd voor het eerst getest door jong talent tijdens de Bos Jongerenweek en op woensdag 10 mei 2023 opende de Edwin Evers Band officieel het gerenoveerde theater en het seizoen voor het grote publiek.
De grootste uitdaging in dit project was om alle wensen binnen het beschikbare budget te realiseren. Het monumentale en historische karakter van het bostheater vraagt immers om hoogwaardige oplossingen. Wij zijn er zelf bijzonder trots op dat we in nauwe samenwerking met gebruikers en gemeente Amsterdam en Amstelveen naast het in ere herstellen van de bestaande bouwdelen ook aanpassingen en uitbreidingen hebben kunnen doorvoeren die komende decennia, de exploitatie en het gebruik van het bestaande theater aanzienlijk hebben verbeterd
Na 30 jaar gaat bbn adviseurs verhuizen. Reden? De duurzame ambities zijn leidend in zowel bedrijfsvoering als advisering. Al sinds 2018 zet bbn adviseurs alles op alles voor een 100% CO2-neutrale bedrijfsvoering in 2024. Mobiliteit, huisvesting en ICT zijn de grootste CO2-posten. We rijden eind 2023 100% elektrisch met duurzame energie, verduurzamen de ICT en huren alleen nog maar CO2-neutrale kantoren. Het hoofdkantoor in Houten gaat om die reden verhuizen.
Voor bbn was dit een gewaagde stap, de huur opzeggen zonder een CO2-neutraal alternatief. Maar ambitie ging boven onzekerheid. De zoektocht bracht ons naar onder andere Utrecht, Zeist en Ede. Veel kantoren predikten heel duurzaam te zijn of te willen worden. Maar CO2-neutraal bleek keer op keer een te hoge ambitie. Daarom was bbn bereid om zelf haar nek uit te steken. Directeur Arne Balvers: ‘Het viel tegen hoe weinig keuze er was aan CO2-neutrale kantoren, eigenlijk zijn we ze niet tegengekomen. Het alternatief is dan zelf je verantwoordelijkheid te nemen. Daar is een mooie samenwerking uit ontstaan.’
Via makelaar Ans de Wijn kwam een kantoorpand schuin tegenover de huidige locatie in beeld. Hier gaat bbn nu samen met de eigenaar Arjen Maatje een kantoor uit de jaren 90 geheel opwaarderen naar CO2-neutraal met tal van aanvullende duurzame ambities. Ecologische versterking van de locatie, maximale inzet op circulaire en biobased materialen zoals een houtconstructie voor de uitbreiding van het kantoor.
Arne Balvers: ‘Om onze ambities waar te maken stoppen we als organisatie veel tijd en energie in dit proces. Het vraagt continu aandacht om het maximale resultaat te bereiken. Duidelijk een ander traject dan een huurcontract tekenen en wachten tot de verhuizing kan beginnen.’
Het interieurontwerp van Odette Ex (o.a. Triodos Bank) wordt biobased, circulair en met veel hergebruikte materialen uit slooppanden, samengebracht in een groene sfeer. Voorbeelden zijn riet als wandbekleding, leemstuc, hergebruikte vloeren en puien, cementvrije dekvloeren en circulaire akoestische wand- en plafondbekleding. Binnenkort vertellen we meer over onze ervaring uit dit traject.
Arne Balvers: ‘Dit traject heeft ons weer eens bevestigd dat je alleen het maximale resultaat behaalt als iedereen vanuit dezelfde mindset handelt. De parallel met onze rol als adviseur en regisseur van vastgoedprojecten is herkenbaar. Ook daar zullen wij altijd onze projectpartners uitdagen op de mogelijkheden in het project. We zijn trots op de stappen die daarin we als organisatie intern en extern zetten.’
Het Design Museum in ’s-Hertogenbosch gaat verhuizen naar de Citadelhof en zal daar een nieuw, hoogwaardig en duurzaam gebouw krijgen. Met de herhuisvesting wil de gemeente het museum de ruimte geven zich verder door te ontwikkelen als een museum van nationaal belang. De verhuizing van het museum geeft bovendien een belangrijke impuls aan de gebiedsontwikkeling en de stedelijke dynamiek in het te herontwikkelen gebied de Bossche Delta.
Nieuwe typologie
In het nieuwe gebouw van het Design Museum Den Bosch zijn straks in één gebouw en tijdens één bezoek tentoonstellingen te zien en te ervaren waarbij uitersten elkaar ontmoeten. Het gaat zowel om het tonen van bijzondere en kostbare objecten in een beschermde tentoonstellingsomgeving als om kennisoverdracht over de rol van design in de cultuur van alledag, gepresenteerd in laagdrempelige en open opstellingen. De digitale wereld is daarbij geïntegreerd in de fysieke presentaties.
Haalbaarheid
In opdracht van de Gemeente ’s-Hertogenbosch heeft bbn voor diverse scenario’s de bouw- en investeringskosten geraamd, waarmee de haalbaarheid van de nieuwe huisvesting kon worden onderbouwd. Vervolgens heeft bbn ook het Programma van Eisen voor de nieuwbouw opgesteld.
De factoren die zorgen voor de huidige hoge bouwprijzen zijn nog steeds aanwezig, maar onze verwachting is dat dit niet lang meer aanhoudt. Door de stijgende bouwkosten en de stijgende (hypotheek)-rente komt de haalbaarheid van bouwprojecten onder druk te staan.
Dit is terug te zien in de afgegeven bouwvergunningen. De verwachting is dan ook dat de werkvoorraad de komende periode gaat afnemen. Toch is er nog steeds sprake van een krapte op de arbeidsmarkt. De FNV heeft aangegeven weer in te zetten op hoge loonstijgingen wanneer er nieuwe CAO onderhandelingen zijn.
Lees ook het interview met Renoir Hooft, bouwkostenmanager bij bbn en expert op het gebied van MilieuPrestatie Gebouwen (MPG). De MPG is een belangrijke maatstaf voor de duurzaamheid van een gebouw, waarbij de milieubelasting van materialen wordt beoordeeld. Het integreren van kostenraming, MPG-berekening en CO2-uitstoot van materialen stelt ontwerpprocessen in staat om te sturen op kwaliteit, kosten, milieubelasting en restwaarde, wat bijdraagt aan duurzame investeringen.
Download hier het Visiedocument, juni 2023.
Houten, 14 juni 2023 – bbn is verheugd om de presentatie van de derde editie van het Jaarverslag Duurzaamheid aan te kondigen. Het verslag biedt een diepgaande analyse van de maatschappelijke en duurzaamheidsprestaties in 2022, waarbij de focus ligt op de ambitie en koers naar een klimaatpositieve toekomst.
Annemarie van Doorn, directeur van de Dutch Green Building Council (DGBC), nam tijdens de PROVADA het Jaarverslag Duurzaamheid in ontvangst van Ivana Radakovic, manager duurzaamheid bij bbn. DGBC en bbn delen een gezamenlijke visie om te bouwen aan een duurzame en gezonde toekomst, waarin niemand wordt achtergelaten en iedereen de kans krijgt om zijn of haar steentje bij te dragen
Hoe gaan we onze doelen bereiken?
De bedrijfsvoering van bbn zal binnen de komende twee jaar CO₂-neutraal worden. Het nieuwe hoofdkantoor wordt een uithangbord voor de herontwikkeling van verouderde jaren 90 kantoren en in onze projecten maken we aantoonbaar het verschil.
Ivana benadrukt de passie van het bedrijf: “Bij bbn werken we vol passie aan projecten, ook al zijn we niet de eigenaar, gebruiker of bouwer van deze projecten. We beschouwen het gehele traject, van initiatief tot exploitatie, als onze ‘scope 3’. Hierop hebben we direct invloed en stellen we hoge eisen aan onszelf. In al onze projecten streven we naar het realiseren van onze eigen ambitie. Door de lessen die we hebben geleerd uit honderden projecten met elkaar te delen, ontstaan er talloze mogelijkheden. We zijn op zoek naar samenwerkingen waarin partijen bereid zijn buiten hun comfortzone te treden en rendement in een breder perspectief te zien. In dergelijke samenwerkingen kunnen we ons optimaal ontplooien.”
Ambities voor de toekomst
Het jaarverslag benadrukt de trots van bbn om namens alle medewerkers te kunnen vertellen wat het afgelopen jaar heeft gebracht en waar de ambities voor het komende jaar liggen. Wij blijven ons met steeds meer urgentie inzetten voor een betere wereld vol mogelijkheden… voor iedereen.
Wil je meer weten over onze duurzame ambities? We gaan graag het gesprek aan.
Het Zuidas gebied in Amsterdam ontwikkelde zich de afgelopen twintig jaar tot een toonaangevend internationaal zakencentrum. De gemeente Amsterdam wilde de woningbouw hierbij laten aansluiten. Ze selecteerde EDGE Technologies om een project te ontwikkelen met woningen, kantoren, culturele voorzieningen en horecagelegenheden.
Valley is een multifunctioneel complex aan de Beethovenstraat met circa tweehonderd appartementen en een ondergrondse parkeergarage met 375 plaatsen. De kantoorruimtes zijn verdeeld over zeven lagen van het complex en een Sky bar op honderd meter hoogte geeft bezoekers een prachtig uitzicht over Amsterdam.
Landschapsarchitect Piet Oudolf ontwierp de groenvoorziening. Het hele jaar is er een natuurlijke uitstraling door de beplanting van de ruime balkons en dakterrassen. Een openbare ruimte midden in het complex lijkt een vallei tussen de drie torens van het complex.
bbn adviseurs voerde in opdracht van EDGE Technologies het bouwkostenmanagement uit.
Meer informatie: Valley Amsterdam
Aan de Zuidas in Amsterdam bouwt NSI Well House, een houten kantoorgebouw van 86 meter met een hoog niveau van ‘well-being’ en duurzaamheid.
Dam & Partners Architecten ontwierpen een gebouw waarin mens en natuur centraal staan. Het gebruik van hout en andere natuurlijke elementen zorgt voor comfortabele werkplekken. De CO2 voetafdruk van dit gebouw wordt geminimaliseerd door gebruik van duurzaam hout en circulaire materialen.
In het Well House draait alles om verbinding en groei. Organisaties kunnen er hun medewerkers een gezonde, duurzame en natuurlijke werkomgeving bieden. Het streven is voor het Well House een BREEAM Outstanding certificaat en een WELL Platinum label te behalen.
In opdracht van NSI N.V. voert bbn adviseurs het bouwkostenmanagement uit bij dit project.
The Natural Pavilion was het Rijkspaviljoen op de Floriade Expo 2022. Dit paviljoen liet zien hoe nu al op industriële schaal volledig circulair, biobased, energieneutraal en in nauwe samenhang met de natuur, woningen, scholen en kantoren kunnen worden gebouwd.
De combinatie van de modulaire HoutKern Bouwmethode, het geïndustrialiseerde bouwproces en biobased materialisatie maakt The Natural Pavilion een toonbeeld van circulair bouwen. Het paviljoen was binnen zes maanden ontworpen en gebouwd.
Vanuit Oosterhoff werkten ABT, Adviesbureau Lüning, bbn adviseurs en HE adviseurs mee aan dit innovatieve project. Het paviljoen toont de mogelijkheden van de toepassing van groen in de woon- en werkomgeving, nieuwe vormen van regenwateropvang, duurzame funderingsoplossingen, een optimaal gebruik van natuurlijk daglicht, natuurlijke ventilatie en minimaal energiegebruik.
bbn was bij The Natural Pavilion verantwoordelijk voor het bouwtoezicht en het bouwkostenmanagement. “Bouwen met pure en eerlijke materialen geeft extra werkplezier. De geur en kleur van hout doen goed! Bijzonder aan dit project vond ik ook dat de constructieve verbindingen gezien mogen worden,” zegt bouwtoezichthouder Paula van Langen die nauw bij dit project betrokken was.
Beeld: DP6 Architecten + Dennis Knoppers