Het Design Museum in ’s-Hertogenbosch gaat verhuizen naar de Citadelhof en zal daar een nieuw, hoogwaardig en duurzaam gebouw krijgen. Met de herhuisvesting wil de gemeente het museum de ruimte geven zich verder door te ontwikkelen als een museum van nationaal belang. De verhuizing van het museum geeft bovendien een belangrijke impuls aan de gebiedsontwikkeling en de stedelijke dynamiek in het te herontwikkelen gebied de Bossche Delta.
Nieuwe typologie
In het nieuwe gebouw van het Design Museum Den Bosch zijn straks in één gebouw en tijdens één bezoek tentoonstellingen te zien en te ervaren waarbij uitersten elkaar ontmoeten. Het gaat zowel om het tonen van bijzondere en kostbare objecten in een beschermde tentoonstellingsomgeving als om kennisoverdracht over de rol van design in de cultuur van alledag, gepresenteerd in laagdrempelige en open opstellingen. De digitale wereld is daarbij geïntegreerd in de fysieke presentaties.
Haalbaarheid
In opdracht van de Gemeente ’s-Hertogenbosch heeft bbn voor diverse scenario’s de bouw- en investeringskosten geraamd, waarmee de haalbaarheid van de nieuwe huisvesting kon worden onderbouwd. Vervolgens heeft bbn ook het Programma van Eisen voor de nieuwbouw opgesteld.
De factoren die zorgen voor de huidige hoge bouwprijzen zijn nog steeds aanwezig, maar onze verwachting is dat dit niet lang meer aanhoudt. Door de stijgende bouwkosten en de stijgende (hypotheek)-rente komt de haalbaarheid van bouwprojecten onder druk te staan.
Dit is terug te zien in de afgegeven bouwvergunningen. De verwachting is dan ook dat de werkvoorraad de komende periode gaat afnemen. Toch is er nog steeds sprake van een krapte op de arbeidsmarkt. De FNV heeft aangegeven weer in te zetten op hoge loonstijgingen wanneer er nieuwe CAO onderhandelingen zijn.
Lees ook het interview met Renoir Hooft, bouwkostenmanager bij bbn en expert op het gebied van MilieuPrestatie Gebouwen (MPG). De MPG is een belangrijke maatstaf voor de duurzaamheid van een gebouw, waarbij de milieubelasting van materialen wordt beoordeeld. Het integreren van kostenraming, MPG-berekening en CO2-uitstoot van materialen stelt ontwerpprocessen in staat om te sturen op kwaliteit, kosten, milieubelasting en restwaarde, wat bijdraagt aan duurzame investeringen.
Download hier het Visiedocument, juni 2023.
Houten, 14 juni 2023 – bbn is verheugd om de presentatie van de derde editie van het Jaarverslag Duurzaamheid aan te kondigen. Het verslag biedt een diepgaande analyse van de maatschappelijke en duurzaamheidsprestaties in 2022, waarbij de focus ligt op de ambitie en koers naar een klimaatpositieve toekomst.
Annemarie van Doorn, directeur van de Dutch Green Building Council (DGBC), nam tijdens de PROVADA het Jaarverslag Duurzaamheid in ontvangst van Ivana Radakovic, manager duurzaamheid bij bbn. DGBC en bbn delen een gezamenlijke visie om te bouwen aan een duurzame en gezonde toekomst, waarin niemand wordt achtergelaten en iedereen de kans krijgt om zijn of haar steentje bij te dragen
Hoe gaan we onze doelen bereiken?
De bedrijfsvoering van bbn zal binnen de komende twee jaar CO₂-neutraal worden. Het nieuwe hoofdkantoor wordt een uithangbord voor de herontwikkeling van verouderde jaren 90 kantoren en in onze projecten maken we aantoonbaar het verschil.
Ivana benadrukt de passie van het bedrijf: “Bij bbn werken we vol passie aan projecten, ook al zijn we niet de eigenaar, gebruiker of bouwer van deze projecten. We beschouwen het gehele traject, van initiatief tot exploitatie, als onze ‘scope 3’. Hierop hebben we direct invloed en stellen we hoge eisen aan onszelf. In al onze projecten streven we naar het realiseren van onze eigen ambitie. Door de lessen die we hebben geleerd uit honderden projecten met elkaar te delen, ontstaan er talloze mogelijkheden. We zijn op zoek naar samenwerkingen waarin partijen bereid zijn buiten hun comfortzone te treden en rendement in een breder perspectief te zien. In dergelijke samenwerkingen kunnen we ons optimaal ontplooien.”
Ambities voor de toekomst
Het jaarverslag benadrukt de trots van bbn om namens alle medewerkers te kunnen vertellen wat het afgelopen jaar heeft gebracht en waar de ambities voor het komende jaar liggen. Wij blijven ons met steeds meer urgentie inzetten voor een betere wereld vol mogelijkheden… voor iedereen.
Wil je meer weten over onze duurzame ambities? We gaan graag het gesprek aan.
Het veertig jaar oude gebouw van de Centrale Bibliotheek in Rotterdam is toe aan vernieuwing. De bibliotheek en gemeente Rotterdam werken nauw samen om er een aantrekkelijke ontmoetingsplaats voor alle Rotterdammers te realiseren. bbn adviseurs is ingeschakeld als huisvestingsadviseur en bouwkostenmanager voor dit project waarbij het bestaande gebouw van 25.000 m2 vanaf het betonnen casco opnieuw en duurzaam wordt opgebouwd.
De bibliotheek wordt een laagdrempelige ontmoetingsplek voor álle Rotterdammers. Het gebouw krijgt een brede maatschappelijke functie. Behalve voor het lenen van boeken komen mensen steeds vaker naar een bibliotheek voor maatschappelijke functies als gezondheidszorg of hulp voor laaggeletterden. “We gaan van collectie naar connectie, naar een Huiskamer van de Stad waar inwoners graag komen en trots op kunnen zijn,” vertelt Rien van der Sluijs, als projectmanager verantwoordelijk voor een goed verloop van de vernieuwing. “De achterzijde van het gebouw krijgt een parkachtige uitstraling. Bezoekers kunnen daar even zitten en een broodje eten. De gemeente Rotterdam onderzoekt nog de mogelijkheid om een stadsmuseale functie toe te voegen.”
Vanuit eerdere samenwerking wist Van der Sluijs dat bbn een van de partijen zou kunnen zijn om te adviseren bij dit project. “De betrokkenheid en het enthousiasme van de adviseurs maakt de samenwerking prettig. En inhoudelijk ontvangen we goede voorstellen om de wensen van gebruikers te vertalen naar een ambitieus Programma van Eisen, zowel ruimtelijk, functioneel als technisch. De adviseurs van bbn stellen net die vragen waardoor het ontwerpteam straks met de juiste oplossingen kan komen.”
“Het huidige bibliotheekgebouw is ontworpen als een machinekamer met markante gele ventilatiebuizen die vanaf het dak langs glazen gevels naar beneden lopen,” zegt Van der Sluijs, “het is spannend hoe het geselecteerde ontwerpteam onder meer deze cultuurhistorische waarde laat terugkomen in het nieuwe gebouw dat opnieuw een icoon gaat worden voor Rotterdam.”
De aanbesteding van een ontwerpteam is eind juni 2021 gestart. Er wordt gezocht naar een integraal ontwerpteam dat gezamenlijk een schetsontwerp indient en dat na de selectie ook écht als een team het nieuwe ontwerp voor het gebouw, de inrichting en de buitenruimte gaat maken. Naar verwachting start het ontwerpproces in het voorjaar van 2022. Tijdens de vernieuwing verhuist de bibliotheek voor circa drie jaar naar een tijdelijke locatie. Eind 2028 verwacht de bibliotheek bezoekers te kunnen verwelkomen in het nieuwe gebouw.
Bekijk de vijf schetsontwerpen: Nieuwe Centrale Bibliotheek Rotterdam
Beeld: Frans Berkelaar
Met trots presenteert bbn adviseurs voor de derde keer het jaarverslag. We gaan in op de maatschappelijke en duurzaamheid prestatie in 2022. Onze ambities zijn hoog en we liggen op koers!
Het jaarverslag is hier te downloaden.
Diversiteit, Inclusie en Gelijkwaardigheid
Nieuw in het jaarverslag is inzicht in onze sociale ambities en prestaties. Hiervoor is binnen bbn DIGa opgericht, een afvaardiging van medewerkers die samen met de bureauleiding initiatieven nemen om onze organisatie diverser en inclusiever te maken.
Klimaatpositieve Bedrijfsvoering
bbn heeft het afgelopen jaren duidelijke keuzes gemaakt die hebben bijgedragen aan het realiseren van een klimaatpositieve bedrijfsvoering (Paris Proof) in 2025. Hiermee loopt bbn 5 jaar voor op de oorspronkelijke planning en 25 jaar voor op de klimaatafspraken van Parijs. Het ondertekenen van het DGBC Paris Proof commitment was dan ook logisch. Hiermee conformeren we ons dus vooral op de verdere verduurzaming en het Paris Proof maken van onze projecten.
Ambities voor de toekomst
Het jaarverslag benadrukt de trots van bbn om namens alle medewerkers te kunnen vertellen wat het afgelopen jaar heeft gebracht en waar de ambities voor het komende jaar liggen. Wij blijven ons met steeds meer urgentie inzetten voor een betere wereld vol mogelijkheden… voor iedereen.
Het bepalen van de benodigde voorziening voor onderwijs, sport en cultuur bij een nieuwbouw wijk
In Voorhout wordt de nieuwbouwwijk Nieuw Boekhorst gerealiseerd. Bij deze nieuwe wijk zijn ook maatschappelijke voorzieningen nodig. Er is een onderzoek naar het aantal leerlingen en twee scholen hebben gezamenlijk een aanvraag gedaan voor de realisatie van een nieuwe school (in de vorm van 2 dislocaties) met bijbehorende gymvoorziening.
bbn adviseurs is gevraagd om te inventariseren welke voorziening, ook vanuit de andere maatschappelijke invalshoeken, benodigd is op deze locatie.
Na het doorlezen van alle beschikbaar gestelde stukken, is met alle stakeholders gesproken; de ambtenaren, de projectleider van de ontwikkeling, de wethouders, de scholen, de ambtenaren van sportbeleid en MO, de sportraad en de muziekvereniging.
Naar aanleiding van deze gesprekken wordt een notitie opgezet met diverse scenario’s en de voor- en nadelen van deze scenario’s. Deze notitie wordt voorgelegd aan alle stakeholders. Tegelijkertijd wordt op hoofdlijnen bepaald wat de kosten van de scenario’s zijn. De notitie en de kostenbepaling worden gekoppeld en daaruit volgen de keuzes voor het college en/of de raad met daarbij een advies.
In een hoogwaardig binnenstedelijk gebied aan de Spuiboulevard, met een beeldbepalende entree van de binnenstad, komt een duurzaam en flexibel stadskantoor. De medewerkers van de Gemeente Dordrecht, de Gemeenschappelijke Regeling Sociaal, de Bibliotheek AanZet en Dordrecht Marketing/VVV Zuid-Holland Zuid werken straks samen om inwoners, klanten en bezoekers optimaal te bedienen.
De hogere lagen van het prisma bevatten grotendeels de werkplekken. Eén van de doelstellingen van het project is het meest publieke gebouw van de Drechtsteden te worden. De eerste drie lagen van het prismavormige hoofdgebouw zijn daarom volledig publiek toegankelijk en bieden daarnaast toegang tot het de openbare ruimte op het verhoogde plateau. Onder dit plateau is een parkeergarage voor 170 voertuigen en bijna 1000 fietsen. Ook staat er nog een drieelaags kantoorgebouw aan de grenzen van het plateau.
In 2018 heeft de gemeente onderzocht of verhuizen of verbouwen de meest renderende optie was. De gemeenteraad heeft vervolgens in 2018 besloten om voor de optie nieuwbouw te gaan. Via een architectenprijsvraag in 2020 is aan meerdere architectenbureaus gevraagd om een ontwerp op te stellen voor het project. Het winnende project is ‘Het huis’. Een ontwerp van het Deense architectenbureau Schmidt Hammer Lassen Architects. Vanaf mei 2021 is het prijsvraagontwerp met een Engineerteam uitgewerkt tot bestek en tekeningen, dat in april 2023 succesvol is aanbesteed. Het project is zeer duurzaam ontworpen met energiezuinige installaties, uitstekende isolatie en zonnepanelen op daken en gevels. De constructie van het gebouw bestaat voor een groot deel uit houten balken en kolommen. Het gebouw heeft een groene daktuin en houdt bij zware regen het water een tijdlang vast.
bbn adviseurs is vanaf de initiatieffase van het project in brede context betrokken geweest bij de ontwikkeling. bbn is verantwoordelijk voor het bouwkostenmanagement en is betrokken geweest bij de uitwerking van het bestaande Programma van Eisen (PvE) naar een technisch PvE. Daarnaast hebben medewerkers van bbn, namens de gemeente Dordrecht, het bouwmanagement uitgevoerd en de rol van de bouwdirecteur gevuld. Daarbij is het project binnen de afgesproken kaders gebleven. De bouw van het project start medio 2023 en duurt naar verwachting 2 jaar.
Wereldwijd is de bouwsector verantwoordelijk voor bijna 40% van de totale CO₂-uitstoot, waarvan ongeveer een derde wordt veroorzaakt door embodied carbon. Dit is de CO₂ die samenhangt met alle materialen die we toepassen. Een grote reductie op deze CO₂ is nodig en ook heel goed mogelijk. Door nieuwe methodieken om ontwerpprocessen continue te sturen op materiaalgebruik is een reductie van 30% embodied carbon mogelijk.
Nog te vaak ligt de nadruk alleen op CO₂-uitstoot welke veroorzaakt wordt door het gebruik van energie en de exploitatie. Met embodied carbon kijken we naar de koolstofuitstoot die wordt gegenereerd door de totale productie van het gebouw zelf. DGBC heeft in dit kader Carbon-budgetten bepaald passend bij Paris Proof 2030. De budgetten zijn leidend voor de ambities van bbn binnen elk project, namelijk ‘samen naar Paris Proof’.
bbn heeft de kostenraming, de MPG-berekening, CO₂-uitstoot en restwaarde van alle materialen geïntegreerd. Hierdoor is het mogelijk om vanaf de eerste schets tot de oplevering integraal te sturen op kwaliteit, kosten, milieubelasting en restwaarde. Hiermee ontstaat het juiste afwegingskader in ontwerpprocessen en werken we aan duurzame, toekomstbestendige en gezonde investeringen. Sommige ambities vragen ook extra investeringen, maar er liggen veel kansen om huidige budgetten beter te benutten.
Samenwerking met Synchroon: Pasgeld-Oost Rijswijk
Synchroon ontwikkelt 100 woningen in de duurzame nieuwbouwwijk RijswijkBuiten. De klimaatambities voor Pasgeld-Oost zijn hoog. Er wordt ruimte gemaakt voor onder meer extra flora en fauna, het gebruik van duurzame materialen, schone energie en klimaatadaptieve maatregelen. Het team van Synchroon, architect Paul de Ruiter en bbn hebben ook scherpe doelen gesteld aan materiaalgebruik, vertaald in een budget voor embodied carbon.
‘Bij Synchroon krijgt elke ontwikkelaar financiële en CO₂-kaders mee bij projecten. Het ontwikkelen binnen de CO₂ budgetten van Paris Proof is nog niet makkelijk. Met de tools van bbn krijgen we meer inzicht in de keuzes die we moeten maken om onze projecten haalbaar en Paris Proof te maken.’
Henri van Dam, directeur Synchroon
We zitten niet stil bij bbn en zijn continu in ontwikkeling om onszelf te verbeteren. Zo hebben we uiterlijk in 2025 een CO₂-neutrale bedrijfsvoering. Maar de grootste impact maken we in projecten. The Sky is the Limit voor ons en we dagen onze projectpartners uit de grens te verleggen. Vanuit de markt is de vraag om niet alleen op kwaliteit en geld te sturen, maar ook op duurzaamheidsambities, sterk groeiende. Met de rekenmethode die wij hebben ontwikkeld kunnen wij honderden projecten per jaar inzicht geven in de reductie van embodied carbon.
‘Wij geloven dat we echt verschil kunnen maken door op integrale wijze te sturen op een goede balans tussen kwaliteit, geld en CO₂-uitstoot. Door onze methodiek in te zetten met gelijkgestemde opdrachtgevers kunnen we onze prominente financiële rol in projecten verbreden met aantoonbare verlaging van de milieu impact.’
Arne Balvers, directeur bbn adviseurs
Embodied carbon, wat is het?
Embodied carbon verwijst naar de hoeveelheid koolstof die wordt uitgestoten tijdens de productie, constructie en transport van materialen die worden gebruikt bij de bouw van bijvoorbeeld gebouwen en infrastructuur. Het omvat de uitstoot van die vrijkomen tijdens het productieproces, inclusief het winnen van grondstoffen, het fabriceren van materialen en het transporteren van deze materialen naar de bouwplaats.
Waarom is het belangrijk?
Gebouwen en de bouwsector zijn verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de CO₂-uitstoot. Wereldwijd gaat het om ongeveer 40 procent van de totale uitstoot, blijkt onder meer uit rapportages van de VN. Embodied carbon veroorzaakt ongeveer de helft van de totale koolstofvoetafdruk van gebouwen en infrastructuur. Vooral staal, beton en baksteen zijn grote veroorzakers.
Hoe kunnen we het verminderen?
Er zijn verschillende manieren om de embodied carbon te verminderen, zoals het gebruik van duurzame materialen, het verminderen van het transport van materialen en het gebruik van hernieuwbare energie tijdens de productiefase. Ook het verminderen van de hoeveelheid afval en het bevorderen van recycling en hergebruik van materialen kan helpen om de embodied carbon te verminderen.
Door de embodied carbon te verminderen kunnen we de impact van de bouwsector op het milieu en de klimaatverandering verminderen.
Waarom is meten belangrijk?
Het meten is van groot belang om de milieu-impact van gebouwen te verminderen en bij te dragen aan de vermindering van de wereldwijde CO₂-uitstoot. Door het meten van de embodied carbon van bouwmaterialen en gebouwen, kunnen ontwerpers en bouwers bewuste strategieën ontwikkelen en bewuste keuzes maken om de milieu-impact te verminderen en duurzame gebouwen te realiseren.
bbn adviseurs heeft met de inzichten en verwachtingen van stichting Jeugdformaat een Strategisch Huivestingsplan opgesteld, met daarbij een uitvoeringsplan voor drie mogelijke scenario’s.
Om de hervormingen in het stelsel rondom jeugdzorg het hoofd te bieden, had Stichting Jeugdformaat behoefte aan een Strategisch Huisvestingsplan om met haar huisvestingsportefeuille te kunnen reageren op deze hervormingen. bbn heeft een aanpak bedacht hoe een Strategisch Huisvestingsplan op te stellen, waarin de inzichten en het toekomstverwachtingen van Jeugdzorg verwerkt konden worden.
bbn is gestart met het inventariseren en analyseren van de huidige huisvestingsportefeuille. Vervolgens zijn in een workshop de verwachtingen, ten aanzien van de toekomstige vraag naar jeugdzorg, opgehaald. Aanvullend is ingeschat wat de mogelijke effecten op de behoefte naar huisvesting kunnen zijn. Op basis daarvan is een toekomstbeeld van de vastgoedportefeuille geschetst voor drie scenario’s. Van die scenario’s is een uitvoeringsplan gemaakt, rekening houdend met de specificaties van de locaties. Het uitvoeringsplan omvat een periode van 5 jaar. Binnen het uitvoeringsplan kan halverwege de uitvoeringsperiode nog van scenario gewisseld worden.
bbn adviseurs is de strategisch huisvestingsadviseur van de Raad van Bestuur van Zorgstroom
Zorgstroom is een ouderenzorgorganisatie op Walcheren. Met zo’n 15 locaties zijn zij één van de grootste zorgaanbieders in de regio. bbn ondersteunt Zorgstroom, gevraagd en ongevraagd, met haar vastgoedbeleid en huisvestingsvraagstukken.
Het vastgoedbeleid hebben de huisvestingsadviseurs van bbn samen met Zorgstroom opgesteld in een Strategisch Vastgoedplan. In een aantal workshops is een beeld van de toekomst gevormd. Vervolgens is een plan op gesteld om de huidige huisvestingsportefeuille om te vormen naar een portefeuille die past bij het toekomstige beeld.
Zorgstroom is daarna voortvarend aan de slag gegaan met bouwprojecten om bestaande capaciteit te vervangen. Er is een schoolgebouw aangekocht dat getransformeerd wordt tot verpleeghuis met centraal bureau en een aantal VPT-appartementen. En samen met woningcorporatie Woongoed wordt een appartementencomplex ontwikkeld voor VPT-zorg op een inbreidingslocatie in Middelburg.
De strategisch huisvestingsadviseur adviseert en ondersteunt de Raad van Bestuur bij alle processtappen om tot nieuwe huisvesting te komen. Denk daarbij aan het beoordelen van overeenkomsten, het vaststellen van de businesscase en fasedocumenten en adviezen over het programma van eisen en samenwerken met stakeholders.