Maandag 3 december jl. bereikte de brede school Cingelplein in Beesd haar hoogste punt. Het energieneutrale, bio-based en natuurinclusieve ontwerp van RoosRos Architecten wordt gebouwd door Aannemersbedrijf P. van Leeuwen. Na het wind- en waterdicht maken start de afbouw van het houten gebouw, dat steeds meer vorm krijgt.
De bouw werd gevierd met bouwers en leerlingen van de scholen de Lingelaar en St. Antonius, die dagelijks de voortgang zien vanuit hun tijdelijke locatie. Beide scholen, de buitenschoolse opvang en de bibliotheek vormen straks samen met MFC het Klokhuis het maatschappelijke hart van Beesd.
Twee leerlingen overhandigden een tijdscapsule aan de aannemer, die in het gebouw worden verwerkt. De wethouder en uitvoerder spraken over de voorspoedige bouw, waarna de vlaggen van beide scholen werden gehesen. Na het officiële moment genoten de bouwers van wat lekkers.
Over enkele maanden wordt het gebouw opgeleverd. Leerlingen, docenten en gebruikers van de BSO, bibliotheek en het MFC kijken ernaar uit. bbn adviseurs begeleidt dit duurzame project vanaf de definitiefase, stelde het Programma van Eisen op en verzorgt het projectmanagement en directievoering en toezicht
Welke mogelijkheden zijn er voor schoolgebouwen uit de jaren ’60? Nieuwbouw of renovatie? En wat zou dit de gemeente kosten?
Dat onderzochten wij voor de gemeente Nieuwegein. Onze recente studie beslaat 7 complexen voor primair onderwijs en 3 voor voorgezet onderwijs. Het biedt een gedetailleerd plan voor de toekomst van deze gebouwen, met aandacht voor functionaliteit, technische kwaliteit, erfgoedwaarde en duurzaamheid.
Met deze aanpak zorgen we ervoor dat de schoolgebouwen niet alleen voldoen aan de huidige eisen, maar ook klaar zijn voor de toekomst. Dit project is een mooie stap richting een betere leeromgeving voor de leerlingen en een duurzame toekomst voor de gemeenschap.
Met dit onderzoek heeft gemeente Nieuwegein werk gemaakt van haar opgave als groeikern. Inmiddels is de vernieuwbouw van het eerste schoolgebouw in uitvoering en kunnen gebruikers na de zomer van 2025 het gebouw betrekken.
Lees meer over dit project in dit artikel van Binnenlands Bestuur.
Het realiseren van vervangende nieuwbouw voor De Piloot, een school voor speciaal primair onderwijs in Rotterdam. Stichting BOOR is de bouwheer.
Het schoolbestuur BOOR heeft op de huidige locatie van De Piloot twee units van het cluster 4-onderwijs samengebracht: een unit voor internaliserende leerlingen en een unit voor externaliserende leerlingen. Het samenbrengen van deze twee verschillende doelgroepen in één gebouw heeft echter de nodige uitdagingen opgeleverd, aangezien de behoeften van de groepen niet goed op elkaar aansluiten. Daarnaast is er een groei in het aantal leerlingen, wat heeft geleid tot wachtlijsten van thuiszittende leerlingen die op een beschikbare plek wachten. Om deze redenen is besloten nieuwe huisvesting te realiseren voor de externaliserende leerlingen, zodat de locatie aan de Nieuwe Ommoordseweg 30 volledig kan worden ingericht voor de internaliserende leerlingen.
De doelgroep vraagt om specifieke eisen, die vanaf de start van het project in het ontwerp moesten worden meegenomen. Het was essentieel om de behoeften van deze leerlingen meteen goed in kaart te brengen. Dit betrof niet alleen de materialisatie (denk aan ‘hufterproof’ materialen), maar ook de gehele opzet van het gebouw en terrein. Zo was privacy een belangrijke eis, zowel voor het gebouw als het schoolterrein, en hebben de leerlingen extra ruimte nodig om hun energie kwijt te kunnen. De lokalen zijn ruim opgezet, en er zijn speciale luwteruimtes tussen de lokalen ontworpen waar de kinderen rustig kunnen werken. De gangen zijn ingericht als leerpleinen en het speelterrein is groter dan bij een standaard basisschool. De meeste leerlingen worden met taxibusjes naar school gebracht. Een belangrijk aandachtspunt hierbij was dat het in- en uitstappen op het schoolplein plaatsvindt, zodat de kinderen meteen in de veilige schoolomgeving zijn en niet kunnen ‘wegglippen’.
In een eerder traject heeft bbn een businesscase opgesteld en het plan getoetst op haalbaarheid. Daarna is bbn via een minicompetitie gecontracteerd om het ontwerptraject te begeleiden. Voor Stichting BOOR verzorgde bbn het projectmanagement in alle projectfasen. Dit omvatte onder andere het voorbereiden en begeleiden van de aanbesteding voor adviseurs in het ontwerpteam, het voorzitten en de verslaglegging van de project- en stuurgroepoverleggen, het opstellen van de projectfasedocumenten en de aanbesteding voor een uitvoerende partij. Ook onderhield bbn de communicatie met de gemeente (onder andere voor de Frisse Scholen-toets en de welstandscommissie) en met diverse adviseurs op het gebied van ecologie, asbest en bouwkosten, evenals met de omgeving. Daarnaast hield bbn scherp toezicht op de planning en nam het de factuur- en budgetbewaking op zich.
Momenteel wordt het bestaande pand op de projectlocatie gesloopt, en zijn wij bezig met de aanbesteding voor de aannemers van de nieuwbouw. In de realisatiefase zal bbn adviseurs de directievoering en het toezicht op zich nemen. Naar verwachting kan begin 2025 worden gestart met de nieuwbouw, en wordt de school eind 2025 opgeleverd en in gebruik genomen.
Beeld: RoosRos architecten
bbn adviseurs verzorgt het bouwmanagement voor het nieuwe Integraal Kind- en Expertisecentrum (IKEC) in Hoorn, dat onlangs de naam ‘IKEC De Zevensprong’ heeft gekregen.
Het project omvat de ontwikkeling en realisatie van de huisvesting van het Integraal Kind- en Expertisecentrum Hoorn (IKEC), evenals een sportvoorziening met twee sportzalen en de inrichting van de buitenruimte ten behoeve van onderwijs en kinderopvang. Dit alles wordt gerealiseerd op de locatie van de voormalige hockeyvelden aan de Nieuwe Steen. Het nieuwe gebouw biedt een dagelijkse leeromgeving voor het personeel en de leerlingen van het speciaal onderwijs dat op het IKEC in Hoorn wordt gegeven. Belangrijke kwalitatieve uitgangspunten zijn:
Ontwerp
Het gebouw is opgedeeld in verschillende kleine ‘huizen’, elk met een eigen functie, waardoor kinderen (en medewerkers) zich makkelijk kunnen oriënteren. Aan de zuidzijde bevinden zich de klaslokalen, die uitkijken op een natuurspeeltuin. Vanuit de klaslokalen is er veel zicht op groen en water. Tussen de lokalen bevindt zich ook een leerplein, waar kinderen zich kunnen terugtrekken. Naast theorielokalen zijn er praktijklokalen in het ‘werkhuis’ (zoals een kooklokaal en een lokaal voor handvaardigheid). Daarnaast is er een grote sportzaal op de eerste verdieping van het ‘sporthuis’. Voor de onderbouw zijn er speelzalen op de begane grond, waar ook logopedie en fysiotherapie worden aangeboden. Het gebouw bevat tevens een kinderdagverblijf en biedt na schooltijd ruimte aan buitenschoolse opvang.
bbn adviseurs is eind VO-fase (2019) door de gemeente Hoorn ingeschakeld voor huisvestingsadvies, vanwege haar expertise in proces- en projectmanagement. Wij hebben een businesscase opgesteld, input geleverd voor de beheerovereenkomst, een MJOP opgesteld en een NEN2580-meting uitgevoerd. Daarnaast heeft bbn het overkoepelende projectmanagement verzorgd, waaronder de aanbesteding van het ontwerpteam, de begeleiding, het voorzitten en de verslaglegging van de projectgroepoverleggen met de gemeente en overige stakeholders. Ook hebben wij deelgenomen aan en verslaglegging verzorgd voor de stuurgroepoverleggen, afstemming op bestuurlijk niveau uitgevoerd, raadsvoorstellen beoordeeld, bouwkostenmanagement verzorgd, aanbestedingen van uitvoerende partijen begeleid, budgetbewaking in alle fasen uitgevoerd en directievoering en toezicht gehouden tijdens de realisatiefase.
De hoofddraagconstructie, gevels en binnenwanden zijn grotendeels opgetrokken uit hout. Adviesbureau Luning, onderdeel van Oosterhoff, was verantwoordelijk voor de engineering en het ontwerp van de houtconstructies. Abt was betrokken bij het ontwerp van de staalconstructies, met name in de sportzalen. Het IKEC De Zevensprong in Hoorn bevindt zich momenteel in de laatste fase van de ruwbouw. De oplevering staat gepland voor de zomervakantie van 2025, waarna de gebruikers hun intrek kunnen nemen.
Beeld: krft architecten. Bekijk HIER een filmpje gemaakt met een drone.
Brentano gaat de komende jaren haar locaties ’t Huis aan de Poel, Olmenhof en Nieuw Vredeveld vernieuwen. Eerst wordt de Olmenhof nieuw gebouwd. Wanneer dit klaar is, verhuizen de bewoners en de organisatie vanuit ’t Huis aan de Poel naar de Olmenhof. Daarna kan ’t Huis aan de Poel worden gesloopt en opnieuw worden gebouwd. Vervolgens kunnen de bewoners en de organisatie van Nieuw Vredeveld hun intrek nemen, waarna de locatie Nieuw Vredeveld aangepakt kan worden. De locaties zijn eigendom van Woonzorg Nederland en worden door Brentano gehuurd.
bbn adviseurs ondersteunt Brentano bij deze ontwikkelingen, van strategisch vastgoedadvies, initiatief, Programma van Eisen, contractvorming, proces- en projectbegeleiding van huurdersvoorzieningen, tot inrichting en verhuisbegeleiding.
Bij Brentano wordt gewerkt vanuit het gedachtengoed van de Positieve Gezondheid. Bij het ontwerp van de nieuwbouwlocaties worden de ontwerpuitgangspunten zo veel en zo ver mogelijk doorgevoerd. Daarbij wordt ook veel aandacht besteed aan de buurt en de omgeving van de zorglocaties.
Naast de nieuwbouwprojecten ondersteunt bbn Brentano ook bij huisvestingsvraagstukken op het gebied van huur en facilitaire zaken, zoals brandveiligheid, legionellabeheersing en onderhoudswerkzaamheden. De lijnen zijn kort en efficiënt. Met minimale inzet van onze kennis en kunde wordt maximaal rendement voor Brentano behaald.
Het project MFA Hoek betreft de nieuwbouw van een multifunctionele accommodatie (MFA) van ca. 2.600 m² in Hoek, in de gemeente Terneuzen. In MFA Hoek worden de volgende functies gehuisvest:
‘The best of both worlds’
Naar aanleiding van eerdere goede ervaringen met een vergelijkbaar project is gekozen voor het volgende proces om te komen tot ‘the best of both worlds’:
De toekomstige gebruikers van het gebouw krijgen zo invloed op het ontwerp, zoals bij een traditioneel ontwerp- en realisatieproces. De gemeente Terneuzen krijgt vroeg in het traject budgetzekerheid en wordt gedurende het project ontzorgd door het Design & Build (D&B) proces.
Voortraject
Vanaf september 2022 is door bbn, in samenspraak met de gemeente Terneuzen en de toekomstige gebruikers van MFA Hoek, het Programma van Eisen (PvE) opgesteld. bbn en Studio YAA Architecten hebben het PvE samen met de gemeente en gebruikers vertaald in een bouwkundig Voorlopig Ontwerp (VO), waarin de ruimtelijk-functionele indeling van het gebouw is vormgegeven.
Design & Build
Het bouwkundig VO van Studio YAA Architecten wordt, samen met het PvE, als Design & Build (D&B)-opdracht op basis van UAV-gc met een vaste prijs én gunning op basis van kwaliteit en duurzaamheid in de markt gezet. De selectiefase vindt plaats in het najaar van 2023, de gunningsfase in het voorjaar van 2024. Door middel van deze Europese aanbestedingsprocedure verkrijgt een D&B-marktpartij de opdracht om zowel het ontwerp integraal uit te werken van VO tot en met uitvoeringsgereed ontwerp (UO) als ook te realiseren. bbn stelt de stukken op voor deze aanbesteding.
Duurzaam en circulair
De nieuwe MFA in Hoek wordt een energieneutraal (ENG), bio-based en circulair gebouw. Het schoolplein wordt groen ingericht, in overeenstemming met de habitatscan van ecoloog Maarten Kaales, met voldoende waterbuffering en begroeiing om hittestress tegen te gaan.
Een centrumfunctie voor het dorp
Het Integraal Kind Centrum (IKC) creëert een inhoudelijke samenwerking en goede verbinding tussen basisonderwijs en kinderopvang, en een doorlopende leer- en ontwikkelingslijn voor kinderen van 0 tot 12 jaar. Met de gezamenlijke huisvesting van het IKC, het dorpshuis, de bibliotheek, de gymzaal en maatschappelijke functies bevordert MFA Hoek het welzijn van mensen van 0 tot 99 in het dorp.
Rol bbn
Naast de bovengenoemde werkzaamheden verzorgt bbn het bouwkostenmanagement en begeleidt de gemeente Terneuzen en de toekomstige gebruikers richting het Design & Build-traject. De installatiedeskundigen van bbn en de deskundigen op het gebied van bouwfysica, daglicht en constructies van ABT voorzien daarbij Studio YAA Architecten van multidisciplinair advies.
De oplevering van MFA Hoek staat gepland in het voorjaar van 2026.
bbn verhuist na 30 jaar om hun duurzame ambities waar te maken. Sinds 2018 streeft bbn naar een 100% CO₂-neutrale bedrijfsvoering. Nu, in 2024, is dit doel behaald. Mobiliteit, huisvesting en ICT waren de grootste CO₂-posten. Medewerkers rijden nu volledig elektrisch, gebruiken duurzame energie en werken dankzij het nieuwe hoofdkantoor in Houten nu in CO₂-neutrale kantoren.
Nieuwe duurzame huisvesting
Veel kantoren prediken duurzaamheid, maar CO₂-neutraal blijkt vaak een te hoge ambitie. Daarom koos bbn ervoor zelf hun nek uit te steken. ‘Het viel tegen hoe weinig keuze er was aan CO₂-neutrale kantoren. Het alternatief was om zelf je verantwoordelijkheid te nemen.’ Samen met de eigenaar werd besloten een kantoor uit de jaren 90 geheel op te waarderen naar een CO₂-neutrale werkomgeving met tal van aanvullende duurzame ambities. Door onder andere maximale inzet op circulaire- en biobased materialen. De uitbreiding van het kantoor werd volledig in hout opgezet, in contrast met het bestaande betonnen karkas van het gebouw. Juist het behoud van de oude betonnen constructie is een enorme duurzame winst. Dit traject kostte alle partijen veel tijd en energie maar geeft, ten opzichte van een huurcontract tekenen en wachten op de verhuizing, een veel beter resultaat.
Bekijk de video van ons nieuwe kantoor.
Interieur door Ex Interiors (Odette Ex)
Voor de ambitieuze doelstellingen benaderde we bbn de ambitieuze ontwerper Odette Ex. Dankzij eerdere samenwerkingen, onder andere voor de Triodos bank, voelde de samenwerking voor beiden direct goed. De lat in dit ontwerp lag erg hoog en op gebied van duurzaamheid werden geen concessies gedaan. Alle materialen, afwerkingen tot en met het losse meubilair werden op duurzaamheid gescreend. Continu werd daarbij de vraag gesteld wat is het voor materiaal, waar bestaat het uit en waar komt het vandaan. Biobased, circulair en met hergebruikt materiaal uit slooppanden, maakte dat het ontwerp continu aan verandering onderhevig was. Geen vastomlijnde ontwerpuitgangspunten maar een vloeiend proces. Wat uiteindelijk heeft geleid tot een lijst van tientallen duurzaamheidsmaatregelen.
Ontwerpen met circulaire materialen
De warme uitstraling van de CLT nieuwbouw biedt een aangename basis aan verblijfskwaliteit en is zoveel mogelijk in het zicht gehouden. In het kantoor zijn nergens verlaagde plafonds toegepast om de eenvoudige reden geen onnodige materialen toe te voegen in het gebouw. Het betonnen casco met prachtige cassetteplafonds is omarmd en met circulaire, natuurlijke materialen is er een nieuwe wereld ingelegd. Zoals een parketvloer gemaakt van hergebruikte kozijnen, circulaire tapijten, leemstuc en keimverf. Voor een goede akoestiek zijn wandvullende panelen van Biofold toegepast, een innovatief product gemaakt van gerecyclede jute koffiezakken. En zijn de betonnen cassettes voorzien van akoestisch spuitwerk gemaakt van gerecycled verpulverd papier. Daarnaast is in de installatie gebruik gemaakt van passieve warmte opslag in zogeheten PCM-warmteaccu’s. Dit zorgt voor meer comfort, maar geeft ook minder materiaal en energieverbruik. Bij het losse interieur komen alle werkplekken, vergaderstoelen, horecastoelen en de lounge uit een tweede leven. Deels opnieuw gekleurd of gestoffeerd, maar ook letterlijk tweedehands gebruik. Voor alle maatwerkmeubels is gewerkt met duurzaam hout of staal.
Groen en welzijn
Groen speelt een prominente rol in het ontwerp. In het nieuwbouwgedeelte is een verdiepingshoge kast in CLT ontworpen met bakken vol groen. Voor de grote glazen scheidingswanden bij vergaderruimten of de werkplekken zijn lage bakken geplaatst met daarin een diversiteit aan potten en beplanting. Deze bieden een natuurlijke buffer en verzorgen een gevoel van privacy. Al het groen creëert een prachtig atmosferisch comfort in het pand.
Samenwerking
Samenwerking is de sleutel tot succes en dat kunnen we beamen. Diverse adviseurs hebben een bijdrage geleverd aan dit project. Met als resultaat een creatieve, gezonde werkomgeving met ecologische en sociale waarden. Een ademend gebouw met een ziel waar mensen graag verblijven.
De duurzame renovatie van het kunstwerk Sea Level in Zeewolde is gestart! Het wereldberoemde kunstwerk in Zeewolde van de dit jaar overleden kunstenaar Richard Serra wordt op duurzame wijze gerenoveerd zodat het zeker nog 100 jaar goed blijft. Oosterhoff heeft met werkmaatschappijen ABT bv en bbn adviseurs de eer deze opdracht uit te voeren. Dit doen we in nauwe samenwerking met Friso Civiel, onderdeel van Friso Bouwgroep.
Het kunstwerk in Flevoland uit 1996 bestaat uit twee 200-meter lange betonnen muren. Wanneer je hier langs loopt voel je als het ware hoe hoog het zeewater toen in Nederlands zou komen zonder de dijken. Klimaatverandering, avant la lettre, voelbaar gemaakt. De destijds gebruikte uitvoeringstechnologie bleek evenwel niet bestand tegen tijd en klimaat, waardoor een totale renovatie nodig is. Serra heeft hiervoor met ABT contact opgenomen. In nauwe overleg met de kunstenaar Richard Serra en Gemeente Zeewolde is besloten dat Sea Level tot de fundering wordt verwijderd. Vervolgens hebben we gezamenlijk een voorstel uitgewerkt dat past bij deze tijd; duurzaam en houdbaar. Om het proces soepel en vlot te laten verlopen heeft bbn het proces- en projectmanagement op zich genomen.
Specialist civiele techniek Luciano van Leeuwen: “De nieuwe wand zal bestaan uit granulaat afkomstig van de verwijderde wand. Onze partners van Rutte Groep kunnen dit materiaal slim breken zodat we zoveel mogelijk materiaal kunnen hergebruiken. Er wordt basaltwapening toegepast, wat bij de productie 40% minder CO₂ uitstoot dan staal. En nog belangrijker: doordat het niet roest, degenereert het beton niet. Door ook zelfhelend beton toe te passen, worden eventuele kleine scheuren gedicht ter bevordering van het esthetisch aspect. Ook wordt het werk voorzien met een speciale anti-graffiti coating waardoor het beter beschermd is en minder onderhoud vraagt.”
Een duurzame oplossing, gefinancierd door een trustfonds opgericht door de kunstenaar en een subsidie van de provincie Flevoland. Projectmanager Tom Claassen: “We hebben als Oosterhoff met ABT en bbn van de kunstenaar de volledige regie gekregen om de door ABT ontworpen eindkwaliteit goed te kunnen waarborgen, in nauwe samenwerking met de gemeente Zeewolde. Voor de opdrachtgever bieden we zo een stukje ontzorging en efficiëntie. De opdrachtgever hoeft maar met één partij contact te houden, wij regelen de rest en zorgen voor de afstemming met andere partners. Zo hebben we voor de uitvoering van dit bijzondere project onze goede partner Friso Civiel (onderdeel van Friso Bouwgroep) gevraagd.”
De werkzaamheden zijn maandag 26 augustus jl. officieel gestart. Wethouder Erik van de Beld verrichtte de starthandeling. In september worden de nieuwe muren gestort. De oplevering vindt naar verwachting plaats in december.
Beeld: Sjors Evers
Kunstwerk Sea Level staat sinds 1996 in het landschapspark de Wetering in Zeewolde. Het kunstwerk is gemaakt door de Amerikaanse kunstenaar Richard Serra (1938-2024). In 2011 kreeg Sea Level een grijze verflaag als maatregel tegen beschadigingen en graffiti. Deze verflaag vertoont nu tekenen van verwering waarbij delen van het beton loslaten. Daarom is nu renovatie nodig. Serra heeft hiervoor met ABT contact opgenomen. In nauwe overleg met de kunstenaar Richard Serra en Gemeente Zeewolde is besloten dat Sea Level tot de fundering wordt verwijderd. Vervolgens hebben we gezamenlijk een voorstel uitgewerkt dat past bij deze tijd; duurzaam en houdbaar. Om het proces soepel en vlot te laten verlopen heeft bbn het proces- en projectmanagement op zich genomen.
De werkzaamheden zijn eind augustus officieel gestart. In september worden de nieuwe muren gestort. De oplevering vindt naar verwachting plaats in december.
Beeld: ©Sjors Evers
In de wijk Doorslag komt een brede school die aan alle eisen van deze tijd voldoet. In het gebouw komen alle schoolgroepen. Ook kinderopvang BLOS en peuteropvang Kind & Co krijgen een plek in het gebouw.
In opdracht van de gemeente heeft bbn onderzoek gedaan naar vernieuwbouw of nieuwbouw van de schoolgebouwen. Hieruit bleek dat vernieuwbouw goede resultaten oplevert tegen lagere kosten.
Daarom is besloten tot vernieuwbouw over te gaan. Zo krijgen de gebruikers een hedendaagse school, met alle kwaliteiten van het originele gebouw en het comfort van nieuwbouw.
Het complex Doorslag Noord is straks ENG (Energie Neutraal Gebouw) en voldoet aan de eisen van frisse scholen klasse B. Het totale complex omvat straks 3.886 m2 bvo inclusief nieuwe gymzaal.
De gemeente draagt hiermee bij aan de verduurzaming en het toekomst gereed maken van de huisvesting van scholen in Nieuwegein.
Beeldmateriaal: Spring Architecten