De vernieuwbouw van Schouwburg Ogterop in Meppel is een toonbeeld van circulair en toekomstgericht bouwen. In opdracht van de gemeente Meppel werkt bbn adviseurs als bouwmanager, opsteller van het programma van eisen en organisator van de selectie van architect en adviseurs aan dit bijzondere project. bbn begeleidt het circulaire ontwerp- en aanbestedingsproces en verzorgt bouwkostenadvies. Samen met partners als Paul de Ruiter Architects, krft, ABT, DGMR en Theateradvies wordt een nieuwe standaard gezet voor duurzame cultuurgebouwen.
De gemeente Meppel heeft circulair bouwen nadrukkelijk als ambitie benoemd en hiervoor extra middelen gereserveerd. Het doel: een theater dat voor 40% bestaat uit hergebruikte materialen, 40% biobased is en voor 80% losmaakbaar. Dit vraagt om een integrale aanpak waarbij ontwerp, constructie en uitvoering vanaf het begin nauw op elkaar zijn afgestemd.
Het projectteam past een vorm van ‘reverse engineering’ toe: ontwerpen vanuit de bestaande materialen. Waar mogelijk worden bouwdelen behouden, zoals de fundering, de begane grondvloer, het woonhuisdeel en de monumentale bonbonnièrezaal. Andere materialen worden geoogst uit het bestaande gebouw of elders als donormateriaal ingezet. Zo worden onder andere stalen platen uit de auto-industrie hergebruikt als gevelbekleding.
De vernieuwbouw voegt een nieuwe, duurzame tijdslaag toe aan het historische gebouw. De kleine zaal verhuist naar de begane grond voor betere toegankelijkheid en multifunctioneel gebruik. De grote zaal blijft grotendeels behouden. Het ontwerp voorziet in een open, uitnodigend gebouw dat zichtbaar maakt wat er binnen gebeurt – een belangrijk uitgangspunt van de architecten.
Circulair bouwen vraagt om een andere manier van samenwerken. bbn adviseurs speelt hierin een centrale rol door vanaf het begin circulaire partners te betrekken, zoals een circulaire sloper en een staalconstructiebedrijf gespecialiseerd in hergebruik. Door deze vroege samenwerking kunnen ontwerp en uitvoering optimaal op elkaar worden afgestemd.
De vernieuwbouw van Schouwburg Ogterop is niet alleen een technisch en architectonisch hoogstandje, maar ook een sociaal en cultureel ankerpunt voor Meppel. Tijdens de bouw, die start in 2026 en naar verwachting in 2028 wordt afgerond, blijft het theater actief met voorstellingen op alternatieve locaties. Zo blijft Ogterop zichtbaar en verbonden met de stad.
Op 18 juni vierden we de officiële opening van het prachtige nieuwe schoolgebouw van SO De Archipel en een dubbele gymzaal in Rotterdam. Een bijzonder moment voor het team, de leerlingen én alle betrokkenen bij dit mooie project. Op het schoolplein in de volle zon werden diverse praatjes gehouden waarna het gebouw officieel geopend werd door Stichting BOOR en de Gemeente Rotterdam.
Tijdens deze feestelijke middag overhandigden Wilbert de Wit, Gaby Bruggink, Marlies van Dijk en Maaike Stip namens bbn adviseurs twee originele Feyenoord-voetballen. Eén aan de gemeente Rotterdam voor de gymzaal en één aan Stichting BOOR voor de school – een symbolisch cadeau dat perfect past bij de wijk én de doelgroep. Een sportieve knipoog naar de locatie, waar tot 1937 het thuishonk van de Rotterdamse voetbalclub gevestigd was.
Het nieuwe schoolgebouw en de dubbele gymzaal zijn ontworpen met oog voor rust, structuur en veiligheid – precies wat deze leerlingen nodig hebben om tot bloei te komen.
De stikstofwetgeving in Nederland is de laatste tijd aan nogal wat veranderingen onderhevig. Denk bijvoorbeeld aan recente uitspraken van de rechter en de Raad van State en de ontwikkelingen in Den Haag. Maar wat betekent dit concreet voor jouw bouw- of ontwikkelproject?
In deze video legt Thierry van Wandelen uit wat de impact is van de nieuwste regelgeving.
Met de Stikstof Risicoscan, ontwikkeld door ABT en bbn, kun je al in een vroeg stadium inzicht krijgen in de stikstofdepositie van je project. Zo kun je tijdig bijsturen en vertraging voorkomen.
Joshua Louw werkt nu ruim een jaar bij bbn. Na zijn studie bouwkunde had hij niet direct bedacht dat hij op de afdeling bouwkosten zou gaan werken, maar nu voelt hij zich daar als een vis in het water. “Alles komt hier bij elkaar, dat maakt het werk veelzijdig en leuk.”
Als bouwkostendeskundige rekent Joshua ramingen uit voor verschillende bouwprojecten. Daarbij maakt hij ook gebruik van de RestWaarde Index als tool om verduurzaming te stimuleren. “Dat werken aan verduurzaming is voor mij persoonlijk heel belangrijk en was ook een van de redenen om bij bbn te gaan werken.”
Een mooi voorbeeld van zo’n duurzaam project is de HER in Rotterdam, waarvoor Joshua heeft bijgedragen aan de begroting, met daarbij ook een restwaardeberekening. “Het bijzondere aan dat project is dat ze alles circulair hebben gedaan, van gebouw tot terrein. Meestal vallen de ambities vanwege hoge kosten, maar in dit geval is dat niet gebeurd – het toppunt van herbruikbaarheid en circulariteit.”
Het leuke aan het werken bij bbn vindt Joshua dat er altijd iets te leren valt. “Momenteel zijn we bezig met digitalisering en het integreren van 3D-modellen in onze ramingen. Dat vind ik ook een heel leuke tak van sport. Het is een innovatie waar ik echt toekomst in zie, waarmee we straks alles in één keer kunnen doen. Het is mooi om te zien dat we bij bbn dat soort innovaties ook echt omarmen.”
Joshua wijst ook op de prettige werksfeer bij bbn. “De collega’s zijn heel leuk. In Rotterdam, waar ik vaak werk, hebben we een hechte groep collega’s. Dat beperkt zich niet alleen tot de eigen afdeling – je spreekt met mensen van alle afdelingen. Dat contact maakt het ook leuk om naar kantoor te gaan.”
Hij roept geïnteresseerde kandidaten vooral op om te solliciteren. “Kom gewoon op gesprek als je interesse hebt. Je merkt al snel dat we hier een open cultuur hebben en een sfeer waarin mensen veel vrijheid hebben, iedereen kan z’n eigen ding doen. Als starter kan je hier bovendien heel veel leren.”
Kijk ook eens op onze vacaturesite. Zit er iets voor je tussen? Wie weet zien we jou binnenkort bij ons op kantoor!
We staan als sector voor grote uitdagingen. De bouw is verantwoordelijk voor circa 38 procent van de globale CO₂-emissies, terwijl we wel een leefbare planeet willen nalaten aan de generaties na ons. Reden genoeg om onze verantwoordelijkheid te nemen en de uitstoot te beperken. Externe factoren onderstrepen die noodzaak nog eens extra: zo zullen vervuilende materialen duurder worden en bedrijven zullen hun CO₂-emissies moeten gaan rapporteren.
Hoe zorg je dat de milieu-impact van je gebouwen binnen de Paris Proof-perken blijft, maar tegelijk ook binnen de budgettaire kaders? Een integrale benadering is vereist om kostenimpact en milieu-impact inzichtelijk te maken en zo met elkaar in balans te brengen. bbn adviseurs heeft ruim een halve eeuw ervaring in het berekenen van de kostenimpact – nu zetten ze hun kennis ook in om tegelijk de milieu-impact te bepalen. Renoir Hooft en Dion Verheij leggen uit hoe ze dit doen.
“Stel, je wilt als ontwikkelaar een duurzaam gebouw neerzetten. Dan wil je in één oogopslag weten wat het gebruik van een bepaald materiaal aan CO₂ oplevert in vergelijking met een ander materiaal, maar ook wat het kost om dat materiaal in te zetten,” schetst Renoir.
“Idealiter kan je in elk stadium bij één partij terecht voor zo’n overzicht,” voegt Dion toe. “Wij kijken al vanaf een vroeg stadium naar zowel financiële kosten als milieu-impact, zodat je in één oogopslag een onafhankelijk oordeel hebt.”
Zo’n gecombineerde berekening kan in elke fase van een project worden uitgevoerd. “We zowel werken in detailniveau als in schetsniveau. Maar onze kracht ligt in het schetsstadium,” vertelt Dion.
“Hoe vroeger in het traject je deze berekeningen uitvoert, hoe groter de impact is van je keuze,” vult Renoir aan.
De adviseurs van bbn kunnen in een vroeg stadium aanschuiven dankzij de ervaring die ze hebben. Dion: “Wij hebben de kosten in een vroeg stadium al scherp. We kunnen bijvoorbeeld de fundering duiden in geld – op basis van de grote hoeveelheid projecten die wij doen als adviseur – en dat vertalen naar specifieke materialen. Vanuit onze adviseursrol zien we elk jaar veel projecten voorbijkomen. Die vormen dan weer goede input voor volgende projecten, zodat we heel goed kunnen inschatten wat de kosten zijn van een fundering, gevel, etc.”
Renoir voegt toe: “Je hebt verschillende partijen die aan een gebouw werken: een architect heeft verstand van een gevel, een constructeur van een draagstructuur en een bouwfysisch adviseur van bouwfysica. Wij hebben als bbn al 57 jaar ervaring in het inzichtelijk maken van de kosten voor al die zaken in het hele gebouw. Dankzij onze integrale benadering snappen we heel goed wat er in een gebouw zit en wat het effect is als je kiest voor de ene of de andere optie.”
“Wij zijn als het ware de spin in dat web,” zegt Dion. “Wij vertalen die kennis van materialen in geld, en nu dus ook in milieu-impact.”
“Alles wat je nu uitstoot aan CO₂ heeft niet alleen nu effect maar ook de komende jaren. Dus je moet nu al aan de slag,” zegt Renoir.
“Wij kunnen daar aan bijdragen als onafhankelijke partij. We zijn niet gebaat bij rooskleurige berekeningen – je krijgt vanaf het begin een reëel beeld om gericht op onderdelen te kunnen sturen,” besluit Dion. “Zo kan je milieubewust op kosten sturen en kostenbewust op milieu sturen.”
31 januari jongstleden vierden we het bereiken van het hoogste punt van het nieuwe Universitair Sportcentrum in Leiden, direct aan het Campusplein. Het Sportcentrum bevat grote wedstrijdzalen en danszalen die overdag worden ingezet voor het tentamineren van circa 1000 studenten en ’s avonds en in het weekend voor sportactiviteiten, binnen en buiten. Ook de kleedruimten en horeca voor de naastgelegen sportvelden is in het gebouw meegenomen.
In het Universitair Sport Centrum komen twee grote wedstrijdzalen, drie danszalen, 1000 m2 aan fitnessruimte, een body en mindruimte, een spinningruimte, vier grote kleedruimtes voor binnensport, zes kleinere kleedruimtes voor buitensport, een kantoorzone en een horecagelegenheid.
Oorspronkelijk werd gekeken naar een gestapeld ontwerp aan de overzijde van de Einsteinweg. Door de kleine plot die daar beschikbaar was moesten de sportfuncties worden gestapeld. Nadat dit gestapeld ontwerp niet haalbaar bleek, adviseerde bbn om aan de andere kant van de weg te kijken. Door minder te stapelen en niet de grond in te gaan, kon op basis van Design & Build het project wél binnen het beoogde budget worden gerealiseerd. Met als bijkomend voordeel dat het gebouw ook direct de buitensport kan faciliteren, wat dan weer gunstig is voor de exploitatie.
De kosten voor de herinrichting van het sportpark worden gedekt uit de opbrengsten van nieuwe studentenhuisvesting die gebouwd kan worden op de plaats waar eerst het sportcentrum zou komen.
Op het groene dak, op circa 3,5 meter hoogte, wordt een heus fitness circuit in het groen gerealiseerd, dat vanaf maaiveld bereikbaar is via twee trappen. Een van de trappen is bovendien bruikbaar als tribune bij activiteiten. Het hogere dak – circa 8 meter hoog – wordt voorzien van zonnepanelen om te voldoen aan BENG-eisen. In het ontwerp is rekening gehouden met voldoende panelen om het pand energieneutraal te maken.
De warmtepompen voor het SeTC worden aangesloten op een gezamenlijk warmte- en koudeopslag installatie van de Universiteit. In het interieur worden oude plafonddelen en een oude gymzaalvloer hergebruikt. De gevel van de fietsenstalling wordt gemaakt van gebroken hergebruikte stoeptegels, die door het ‘tegelwippen’ in grote hoeveelheden verkrijgbaar zijn.
bbn adviseurs heeft voor dit project het Programma van Eisen (PvE) opgesteld en vanaf de definitiefase tot en met de uitvoering projectmanagement en kostenmanagement. Waarbij de belangrijkste taak is het borgen van de beoogde kwaliteit. Tijdens de ontwerpfasen wordt dit geborgd door de ontwerpdocumenten inhoudelijk te toetsen aan het PvE. Tijdens de uitvoering voeren onze technisch inspecteurs toezicht op de bouw.
Koen Boelhouwers (rechts) en Jeroen Diks in het CO₂-neutrale kantoor van bbn adviseurs
In de huidige tijd is er veel aandacht voor het realiseren van een CO2-neutrale bedrijfsvoering. Maar ook de huisvesting waarin dit plaatsvindt, moet voldoen aan ambitieuze normen zoals ESG-wetgeving en Paris Proof (2030). Gelukkig biedt bbn adviseurs inzicht in de CO2-impact van bedrijfshuisvesting.
Koen Boelhouwers benadrukt het belang van de juiste keuzes op het gebied van bedrijfshuisvesting: “Dagelijks worden operationele keuzes gemaakt om kosten te besparen en CO2-uitstoot te minimaliseren. Maar bij nieuwbouw of renovatie van huisvesting ontstaat ook een aanzienlijke CO2-impact door de milieubelasting van bouwmaterialen. Dit geldt ook voor de keuze van het energieconcept en de energie-efficiëntie gedurende de levensduur. Het is belangrijk dat deze keuzes toekomstbestendig zijn en een goede businesscase vormen.”
Jeroen Diks wijst op de veranderingen in regelgeving: “Wij helpen bedrijven om voorop te lopen in het voldoen aan CO2-regelgeving. Bij grote projecten, zoals een nieuw distributiecentrum of productielocatie, kunnen aanzienlijke stappen worden gezet. Het is essentieel om met je tijd mee te gaan, zoals blijkt uit de recente BREEAM-update, waarin CO2-reductie van materialen en energie-efficiëntie een prominente rol spelen.”
Om de juiste keuzes te maken in een huisvestingsproject, is het belangrijk om vanaf het begin inzicht te hebben in de investeringskosten en CO2-impact. Koen legt uit: “Bij bbn adviseurs werken we met drie pijlers: een goede businesscase, planontwikkeling en ontzorging tijdens de bouw- en gebruiksfase. Onze ervaring is dat we vanaf de eerste ideeën al veel kunnen berekenen, zonder dat een volledig ontwerp nodig is.”
CO2-neutrale bedrijfshuisvesting is geen toekomstmuziek. In 2024 werd de kantoorlocatie van bbn adviseurs in Houten volledig opgewaardeerd naar een CO2-neutrale werkomgeving. Het gebouw is hoogwaardig geïsoleerd en voorzien van duurzame energiebronnen. Met PCM ‘warmteaccu’s’ wordt warmte opgeslagen in plafonds, wat oververhitting voorkomt en energie bespaart. Ook is gekozen voor materialen met een lage CO2-impact, zoals hout en gerecyclede materialen. Het resultaat is een duurzaam kantoorgebouw dat netto 0 kg CO2 uitstoot.
Heb je een huisvestingsvraagstuk of ben je benieuwd naar de mogelijkheden? Kijk dan nu wat er mogelijk is binnen de kaders van een CO2-budget. Koen: “Wij denken graag met je mee, of het nu gaat om distributiecentra, koel- en vrieshuizen, last-mile delivery, cross-docking of maatwerk bedrijfshuisvesting. Bereken zelf alvast de investering voor jouw CO2-neutrale bedrijfshuisvesting.”
Het nieuwe mediahuis van Vlaamse publieke omroep (VRT) wordt gerealiseerd in het Mediapark van Brussel. De aanbesteding van dit nieuwbouwproject startte in februari 2020. Via een concurrentiegerichte dialoog is zowel het ontwerp als de realisatie (‘Design & Build’) van het nieuwe VRT-Huis gegund aan één consortium: VRT Morgen.
Flexibiliteit en samenwerking vormen belangrijke pijlers in het ontwerp van het nieuwe mediahuis. Daarnaast staan ontmoetingsplekken voor VRT-medewerkers centraal. Het gebouw bestaat uit twee gestapelde volumes die ten opzichte van elkaar zijn geroteerd.
Het nieuwe VRT-Huis bevindt zich in de groene omgeving van het Mediapark en sluit hier naadloos op aan door de toevoeging van vijf grote binnentuinen en aanpalende terrassen. De bestaande bomen in het Mediapark zijn zoveel mogelijk behouden. Dankzij dit ontwerp heeft de nieuwbouw een beperkte ecologische voetafdruk. Bovendien is het gebouw volledig fossielvrij: het wordt volledig verwarmd met gerecupereerde warmte en warmtepompen. De gebouwschil is zeer goed geïsoleerd en 2.300 m² zonnepanelen op het dak ondersteunen de elektrische installatie.
bbn adviseurs heeft de ‘Design & Build’ vraagspecificatie opgesteld, inclusief het Programma van Eisen en de Proceseisen. Daarnaast adviseerde bbn VRT tijdens de aanbesteding over de bouwkosten en de aangeboden kwaliteit. Gedurende het ‘Design & Build’-traject verzorgt bbn de kwaliteitstoetsing van ontwerpdocumenten met betrekking tot ‘speciale technieken’ en het bouwkostenmanagement.
Vlaamse publieke omroep (VRT) verhuist vanaf zomer 2027 naar het nieuwe VRT-Huis.
Beelden: OFFICE Kersten Geers David Van Severen & Jaspers-Eyers Architects
Mahler 1 is een project van Icon Real Estate, onderdeel van Victory Group, in samenwerking met ontwikkelaar LMTD, architectenbureau 3XN GXN en Erik Dhont Landscape Architects.
Begin 2021 werd het ABN AMRO-complex aangekocht, inclusief het Circl-paviljoen aan de oostzijde van het Gustav Mahlerplein in Amsterdam. Op deze locatie verrijst Mahler 1: een duurzaam en multifunctioneel gebouw met kantoren, diverse publieke voorzieningen en een levendige plint.
Het iconische gebouw is ontworpen door architectenbureau 3XN GXN en Erik Dhont Landscape Architects. Het onderscheidt zich van de omliggende kantoren op verschillende vlakken, waaronder oog voor de menselijke maat en een sterke focus op biodiversiteit. De ontwikkeling van Mahler 1 kenmerkt zich door hoge duurzaamheidsambities. Het gebouw zal naar verwachting meerdere certificeringen behalen, waaronder BREEAM en WELL.
Het gebouw heeft een bruto vloeroppervlak van circa 25.500 m², hoge plafonds en voorzieningen die multidisciplinair gebruik ondersteunen. Het ontwerp richt zich voornamelijk op kantoorruimte, met een opvallende, golvende gevel als blikvanger. De begane grond wordt een dynamische plek met uiteenlopende functies en biedt ruimte aan sociale activiteiten, openbare evenementen en lokale initiatieven. Dit alles is bedoeld om de interactie met de omgeving te versterken.
Voor dit inspirerende project werd bbn ingeschakeld om gedurende het volledige proces – van SO tot en met DO – bouwkostenadvies te leveren. Daarnaast heeft bbn waardevolle inzichten gegeven door budgetoptimalisaties voor te stellen en de impact van verschillende ontwerpkeuzes grondig door te rekenen. Dit heeft ervoor gezorgd dat het project efficiënt en doelgericht kon worden gerealiseerd.
Beelden: architectenbureau 3XN GXN en Erik Dhont Landscape Architects.
Opening grondstoffencentrum ‘De Her’ in 2025.
Toen Erwin Aleman een paar jaar geleden de gemeente Rotterdam aan de telefoon had, snapte hij al snel waar het over ging. Het laboratorium dat hij in zijn vorige baan bij de aannemer in Delft had helpen ontwikkelen, werd nu ontmanteld en weer opgebouwd in Rotterdam. ‘Dat gebouw ken ik!’. Hij is tegenwoordig expert bouwkosten en restwaarde en werkt veel aan circulariteit in de bouw.
Erwin hielp samen met Erik Jansen de gemeente bij het bepalen van de RWI (restwaarde index). Dit is een manier om uit te drukken hoeveel waarde bouwmaterialen hebben in een gebouw. Bij een gebouw dat eenvoudig uit elkaar te halen is, is er een hoge RWI mogelijk. Een gebouw dat een slechte losmaakbaarheid heeft is moeilijk te demonteren. Daardoor is er een lage RWI en restwaarde. Hoge restwaardes zijn niet evident: bij sloop wordt nog altijd veel weggegooid of op een laagwaardige manier hergebruikt.
Rotterdam bouwt aan een nieuwe milieustraat, met daarnaast een gebouw dat een verzamelplek is voor alles wat met hergebruik te maken heeft. Rotterdammers kunnen zien, leren en ervaren wat circulair nu écht betekent door inspirerende workshops, rondleidingen en tentoonstellingen. Ook is er ruimte voor circulaire ondernemers en makers gericht op hergebruik.
bbn adviseurs heeft in het voortraject de restwaarde berekening gemaakt en ging afgelopen week kijken op de bouw. ‘Hier word ik heel enthousiast van! Maximaal hergebruik van de materialen in het gebouw. Van de stalen hoofddraagconstructie tot de dakplaten, de gipsplaten op de wanden, de glazen systeemwanden en de plafonds. Zelfs de luchtbehandelingskast wordt na refurbishment hergebruikt. Dat is echt heel veel.’
Erwin blijft niet stil zitten: ‘We beginnen binnenkort aan een berekening van de restwaarde van de terreininrichting. Want ook daar wordt veel hergebruikt, en dat roept de vraag op hoe je dat moet waarderen. Ook voor diverse andere gemeenten gaan we nu aan de slag met restwaarde van materialen in bouwprojecten!’