Gemeenten staan voor veel grote opgaves.
De woningbouwambities van de Nederlandse gemeenten zijn groot. Tegelijkertijd hebben diezelfde gemeenten ook duurzaamheidsambities: minder CO2 uitstoten. Het CO2 budget helpt om hier grip op te krijgen.
Gemeenten staan voor veel grote opgaves. Er zijn in veel gemeenten nieuwe woningen nodig, en bijbehorende bedrijven en voorzieningen. De roep om snelheid klinkt. Tegelijkertijd hebben vrijwel alle colleges duurzaamheidsambities opgenomen in hun beleidsprogramma’s. Het Parijsakkoord is ook door de VNG getekend.
Bij de bouw van de meeste woningen komt veel CO2 vrij. Het energieverbruik van woningen wordt steeds beter, maar bij de productie van bouwmaterialen gaat het maar langzaam beter. Beton en staal zijn vervuilende materialen. Hout en andere biobased materialen scoren veel beter.
Gemeenten doen er dus goed aan hun woningbouwopgave ook te beschouwen als een CO2-opgave. Alleen het bouwbesluit volgen is lang niet voldoende.
De nieuwe website CO2budgetgemeente.nl geeft hier meer inzicht in. Hoeveel ruimte is er om CO2 uit te stoten en wat betekent dit voor de woningbouw? Bezoekers kunnen een factsheet downloaden voor hun gemeente, en een whitepaper met meer uitleg.
Op 21 mei organiseert bbn een dag vol inzichten en interactie tijdens de Architecten Bijeenkomst over: Ontwerpen met milieu-impact en restwaarde, gehouden in de Stadsschouwburg Utrecht.
Om de klimaatdoelen te halen en opwarming van de aarde tegen te gaan moeten we alle zeilen bijzetten. In de bouwsector hebben we al stappen gezet om het operationele energieverbruik, en de emissies die hiermee gepaard gaan, omlaag te krijgen. Het aandeel van de materiaalgebonden emissies wordt hierdoor alleen maar groter. Daarmee wordt het ook steeds belangrijker om deze te reduceren.
Het nemen van maatregelen om deze emissies te verlagen zijn onlosmaakbaar verbonden met financiën. Het inzichtelijk maken van zowel geld als milieu-impact maakt het mogelijk om keuzes te maken. Het beschikbaar maken van financiële middelen aan de voorkant als gevolg van een hogere restwaarde draagt bij aan het behalen van de duurzaamheidsdoelen.
Programma Architecten Bijeenkomst:
10.00 – 10.30 uur Ontvangst
10.30 – 12.00 uur Sturen op kosten en milieu-impact
12.00 – 12.30 uur Lunch
12.30 – 14.00 uur Restwaarde Index (RWI) voor circulaire gebouwen
14.00 – 15.00 uur Napraten
Locatie:
Stadsschouwburg Utrecht
Lucasbolwerk 24 | 3512 EJ | Utrecht
Sessie 1: Sturen op kosten en milieu-impact
We duiken in de uitdagingen van de Nederlandse vastgoedsector in het realiseren van een Paris Proof toekomst en hoe dit zich verhoudt de verlaging van de milieu-impact door bewuste ontwerp- en materiaalkeuzes.
Sprekers: Renoir Hooft, Bouwkostenmanager & milieu-impact specialist en Casper La Grouw, adviseur duurzaamheid bij bbn
Meer weten over sturen op kosten en milieu-impact? Klik hier.
Sessie 2: Restwaarde Index (RWI) voor circulaire gebouwen
We focussen op de groeiende norm en noodzaak van circulair bouwen en het meetbaar maken van het restwaarde potentieel van een gebouw met de RWI.
Sprekers: Erik Jansen en Erwin Aleman, Bouwkostenmanagers bij bbn & restwaarde specialisten
Meer weten over de restwaarde index? Klik hier.
We kijken ernaar uit u te ontvangen. Inschrijven kan via het inschrijfformulier hieronder.
Ook dit jaar laten we je graag zien hoe we onze ambities in 2023 hebben
omgezet in actie. Dit jaarverslag is niet zomaar een hoop papierwerk. Het is onze
manier om je een inkijk te geven in wat we bij bbn doen om de wereld een beetje
beter te maken. Het is de ambitie waar we als bbn’ers ons bed voor uit komen.
Spoiler alert: van een rustig 2023 was bij ons geen sprake!
Van het verminderen van onze CO₂-uitstoot tot het omarmen van gerecyclede
materialen en circulariteit, we hebben ons best gedaan om groen te gaan zonder
er saai uit te zien. Want laten we eerlijk zijn, duurzaamheid is zoveel meer dan
technische oplossingen. Voor ons is het een reis waar we jaren geleden mee
zijn begonnen. Dit is inmiddels ons vierde jaarverslag en we hebben bijna een
CO₂-neutrale bedrijfsvoering bereikt. Daarom focussen we nu volledig op het
verkleinen van onze impact in projecten.
Dank aan al onze medewerkers, (project)partners en opdrachtgevers, die we
heel hard nodig hebben op onze reis, en aan hen die deze duurzaamheidsreis
met ons delen. Samen streven we naar een duurzame toekomst, naar
een betere wereld vol mogelijkheden. Veel leesplezier en inspiratie!
Het jaarverslag is hier te downloaden.
Drie strategische ruimtelijke doelen voor Gorinchem
Afgelopen december is tijdens de gemeenteraadsvergadering de omgevingsvisie Gorinchem “Stad in Balans” vastgesteld. De omgevingsvisie geeft een beeld van wat de stad tot 2050 wil bereiken in de fysieke leefomgeving. Het is een weerspiegeling van de gedeelde ambities en doelen op het gebied van leefbaarheid, duurzaamheid, economische groei en sociale samenhang. Het dient als kompas voor de besluitvorming en stippelt de koers uit naar een stad waarin iedereen zich thuis blijft voelen.
De omgevingsvisie heeft 3 strategische ruimtelijke doelen voor Gorinchem:
Gorinchem kiest door gericht te groeien voor een compacte en duurzame manier van ontwikkelen, met het accent binnen de huidige stadsgrenzen. Transformatie van oude bedrijventerreinen en vernieuwing van de naoorlogse wijken wordt ingezet voor het versterken van het sociale netwerk, verduurzaming van de hele stad en bescherming van het erfgoed. Een mix van wonen, werken en voorzieningen is het uitgangspunt. Groei is geen doel op zich, maar een kans om ontbrekende schakels op het gebied van wonen, werk en voorzieningen aan de stad toe te voegen. Dat betekent dat er nieuwe vormen van stedelijkheid (bijvoorbeeld: gemixte woon-werkgebieden, hogere dichtheden, gezonde openbare ruimte, deelmobiliteit) aan de stad worden toegevoegd. Nieuwe ruimte voor werklocaties maakt de weg vrij voor een meer circulaire en duurzame invulling van de economie.
Met gezond bewegen, zonder excuses geeft Gorinchem ruim baan aan lopen, fietsen en openbaar vervoer. In 2050 is Gorinchem een wandel- en fietsstad. De openbare ruimte biedt een plek voor ontmoeting, beweging en verbinding tussen inwoners en gebieden. Minder auto’s in de stad biedt ruimte voor vergroenen. Zo wordt in alle wijken de kwaliteit van leven verbeterd. Meer groen en toepassen van innovatieve oplossingen helpen om de stad natuurinclusief, klimaatbestendig en leefbaar te houden voor mens, dier en plant.
De verdichting van de stad wordt gecombineerd met vergroening van de stad. Gorinchem kiest waar mogelijk voor vergroening in plaats van verstening en omarmt initiatieven vanuit de samenleving om nog meer te vergroenen. Met groene aders in de stad wordt de stad sterker met het omliggende landschap verbonden. Deze doelen geven richting aan de ruimtelijke ontwikkeling van Gorinchem. Per wijk of gebied krijgen de doelen een andere invulling. Dit wordt de komende jaren per gebied verder uitgewerkt.
De Omgevingsvisie vormt de leidraad voor de fysieke leefomgeving van de stad tot 2050 en is het resultaat van onze samenwerking met bedrijven, bewoners en andere stakeholders uit de stad. Met de vaststelling van de omgevingsvisie zet Gorinchem een belangrijke stap in de richting van een duurzame, inclusieve, en toekomstbestendige stad.
bbn heeft de gemeente geadviseerd tijdens het opstellen en vaststellen van de omgevingsvisie. De vaststelling van de omgevingsvisie vormt de start voor het opstellen van de gebiedsgerichte uitwerking in gebiedspaspoorten. Bbn adviseurs mag dit jaar aan de slag met het gebiedspaspoort Vleugels van de Stad.
Klik hier voor meer informatie!
Elke Nederlander snapt dat je niet structureel meer kunt uitgeven dan je hebt. De begrotingsdiscipline van Nederland is berucht in Europa, een maximaal financieringstekort van 3% is heilig. We konden de afgelopen 10 jaar iedereen vertellen hoe ze het zouden moeten doen. Nederland was de strengste schoolmeester van Europa.
Vanuit het Paris klimaatakkoord is er voor CO₂ ook eenvoudig een begroting en dito budget te berekenen. DGBC en Nibe hebben die exercitie een paar jaar geleden al uitgevoerd. Opmerkelijk genoeg weet Nederland hieraan geen vervolg te geven en ontbreekt het aan de nodige discipline. Blijkbaar zijn we op duurzaamheidsvlak van de vrijeschool, geen regels en hopen dat iedereen de eigen verantwoordelijkheid pakt, zonder dat hieraan prioriteit wordt gegeven.
Het Nederlandse Bouwbesluit, de bijbel van de bouwsector, heeft een gapend gat: het negeert volledig de materiaal gebonden CO₂-uitstoot. Het is een omissie die niet alleen de klimaatdoelstellingen van Nederland ondermijnt, maar ook volledig voorbijgaat aan de verantwoordelijkheid voor passende wetgeving. Gebouwen die volgens bouwbesluit worden vergund gebruiken materialen met hoge CO₂-uitstoot. Betonnen gebouwen verbruiken bijvoorbeeld gemiddeld 50% meer materiaal-CO₂ dan het CO₂-budget. Een financieringstekort van 50% zou alles in Nederland tot stilstand brengen, maar een CO₂ overschrijding keuren we dagelijks goed bij het afgeven van omgevingsvergunningen.
Het CO₂-budget voor de bouw tot 2030 is al bijna op. We jagen ons spaargeld er in 3 jaar doorheen, terwijl we nog 6 jaar moeten. En richting 2040 en 2050 moet de uitstoot nog harder naar beneden. Alleen de allerhoogste prioritering brengt ons terug op een pad richting Parijs. En de enige weg daarnaartoe is een wettelijke grens aan materiaal gebonden CO₂. Eerdere initiatieven hiertoe werden weggewuifd.
De internet consultatie van eind februari over de nieuwe MPG-norm heeft veel reacties losgemaakt. De hele sector vraagt om betere wetgeving en dit is de kans voor Hugo de Jonge om echt het verschil te maken! Luister naar de experts en stel als strenge schoolmeester regels vast die ons echt verder brengen. Van 50% naar 3% naar 0% overschrijding van ons budget.
Arne Balvers, bbn adviseurs
Door demissionair minister de Jonge is er een aanscherping van het MPG-stelsel aangekondigd in een wijziging van de Omgevingsregeling (OR). Afgelopen februari kon er vanuit de markt via een consultatie input worden geleverd op deze wijziging. bbn heeft daar dankbaar gebruik van gemaakt, omdat zij in haar dagelijkse werkzaamheden vaak met de MPG werkt. Lees hieronder de reactie:
Inhoudelijke reactie van de Oosterhoff groep
Houten, 22 februari 2024
In de dagelijkse praktijk van het ontwerpen, adviseren en realiseren van duurzame gebouwen, gebruiken de ingenieurs- en adviseurs van bbn adviseurs de Milieu Prestatie Gebouwen. Met ca. 130 adviseurs werken wij jaarlijks aan ruim 350 projecten en hebben wij ons tot doel gesteld om binnen de planetaire grenzen te bouwen.
Deze opgave is echter niet vanzelfsprekend en vereist zowel inhoudelijk als in de overtuiging richting onze opdrachtgevers dat wij alle zeilen bij moeten zetten om duurzame keuzes in de praktijk te brengen. Eenduidige wet- & regelgeving is een van de sleutels voor het succesvol doorvoeren van duurzaamheid. De MPG, ondanks zijn vele beperkingen, is in de huidige vorm een middel dat wij daarvoor dagelijks gebruiken.
De herziening van de milieuprestatie bevat een aantal zaken waar welke wij toejuichen, maar ook een aantal zorgwekkende ontwikkelingen. Wij sommen deze punten hieronder op en sluiten af met een puntsgewijs advies, waarvoor graag uw aandacht.
Positief vinden wij:
Zorgwekkend vinden wij:
Gemiste kans:
Tot slot vinden wij het onduidelijk hoe er omgegaan wordt met de oudere LCA-data die volgens de A1 norm is opgesteld. In het algemeen is een van de grote tekortkomingen van de MPG de beschikbaarheid van voldoende data (EPD’s) van bouwmaterialen. Het verliezen van bruikbare (A1) data door de overgang naar de nieuwe A2 norm zou een enorme beperking betekenen tijdens de overgangsperiode.
Conclusie
Het overstappen naar de hernieuwde milieuprestatie is niet zonder aandachtspunten. Het doorvoeren van de nieuwe A2 norm met 19 milieu-impact categorieën is zelfs nadelig en heeft een averechts effect op het verduurzamen van de bouwsector. De kwaliteit van MPG-berekeningen staat onder druk door het gebrek aan uniforme data en het gebrek op controle van uniforme berekeningen. Wij doen daarom de volgende aanbevelingen:
Wij stellen ons graag beschikbaar voor het voeren van een dialoog op bovengenoemde punten. Het is in ons aller belang om de verduurzaming van de bouw te versnellen. Dit behalen wij door het stellen van ambitie, het toepassen van eenduidige en transparante methoden, samenwerking en reflectie. Laten we op deze wijze ook de wijziging van de omgevingsregeling aanpakken!
Hoogachtend,
bbn adviseurs
Arne Balvers
CEO
bbn adviseurs kondigt met trots de lancering aan van een innovatief platform voor inzichten op CO2-budgetten per gemeente. Dit initiatief stelt elke gemeente in staat om een op maat gemaakt overzicht te downloaden via de website CO2BudgetGemeente.nl.
Om de klimaatdoelen te bereiken is het essentieel om te begrijpen hoeveel CO2-uitstoot elke gemeente mag genereren. Door elke gemeente een specifiek CO2-budget toe te kennen, biedt bbn een krachtig instrument waarmee lokale overheden beter kunnen bepalen hoeveel bouwactiviteit en emissies in hun gemeente toelaatbaar zijn.
Het concept is eenvoudig maar effectief: elke gemeente ontvangt een vastgesteld CO2-budget, wat aangeeft hoeveel uitstoot er plaats kan vinden binnen hun grondgebied. Dit wordt gekoppeld aan de woningbouwproductie van de gemeente: hoeveel uitstoot is mogelijk binnen de nieuwbouwopgave die de gemeente voor ogen heeft?
“Het is goed dat we deze stap kunnen zetten en deze informatie publiek met iedereen kunnen delen,” zegt Arne Balvers, directeur van bbn.” Door deze inzichten beschikbaar te stellen, bieden we een praktisch instrument voor duurzame stedelijke ontwikkeling en bevorderen we een gezonde balans tussen economische woninggroei en milieubewustzijn.”
bbn nodigt alle gemeenten uit om deel te nemen aan dit initiatief en gebruik te maken van de aangeboden inzichten om actief bij te dragen aan een duurzamere toekomst voor haar woningbouwplannen.
Voor meer informatie en toegang tot de CO2-budgetten per gemeente, bezoek CO2BudgetGemeente.nl.
Over bbn
bbn is een toonaangevend adviesbureau dat zich richt op duurzame oplossingen voor vastgoed en gebiedsontwikkeling over het hele spectrum. Met een focus op duurzaamheid en innovatie streeft bbn ernaar om praktische instrumenten te bieden voor een evenwichtige groei in harmonie met het milieu.
Vernieuwend Multifunctioneel Centrum in Dodewaard: Het Hart van de Gemeenschap
In Dodewaard staat een nieuw project op het punt te beginnen – de ontwikkeling van een Multifunctioneel Centrum (MFC). Dit nieuwbouwproject zal een centrale plek worden waar inwoners samenkomen en elkaar ontmoeten, en vormt een belangrijke aanvulling op de bestaande Verenigingshal ‘De Eng’.
Het MFC zal huisvesting bieden aan diverse organisaties en voorzieningen, waaronder de basisscholen De Hien en De Bellefleur, peuteropvang De Dijkkwetters, en het dorpshuis. Dit laatste zal meerdere sport-, cultuur- en zorgorganisaties vertegenwoordigen, waardoor het MFC een centrum wordt voor diverse gemeenschapsactiviteiten.
De ontwikkeling van dit moderne en duurzame gebouw is een gezamenlijke inspanning van verschillende betrokken partijen in Dodewaard. Het MFC-team is momenteel in de voorbereidingsfase, die voorspoedig verloopt. Het project wordt gerealiseerd bij Verenigingshal De Eng aan de Dalwagen, en het belooft een plek te worden waar de lokale bevolking kan samenkomen, interactie kan hebben en zich kan verbinden.
Het MFC-team heeft onlangs bouwmanager Maaike Stip verwelkomd, die de rol van bouwmanager op zich zal nemen. Maaike Stip heeft zeven jaar ervaring als bouwmanager bij bbn en heeft aan vergelijkbare projecten gewerkt. Ze zal het ontwerp- en bouwproces van het nieuwe MFC leiden, waarbij ze de ontwerppartijen, zoals de architect, constructeur en installatieadviseur, zal coördineren om tot een gezamenlijk ontwerp te komen. Daarnaast zal ze de planning en het budget van het project nauwlettend in de gaten houden en ervoor zorgen dat een geschikte aannemer wordt geselecteerd voor de bouw van het gebouw.
De eerste fase van het project, de Technisch Ontwerp (TO) fase, wordt uitgevoerd in een bouwteam, waarbij bbn verantwoordelijk is voor het begeleiden van het ontwerpteam en het onderhouden van communicatie met de toekomstige gebruikers van het MFC. Bovendien zal bbn de aanbesteding voor een aannemer organiseren en een beheerplan opstellen om ervoor te zorgen dat het MFC na voltooiing efficiënt en effectief kan worden beheerd.
Het Multifunctioneel Centrum in Dodewaard belooft een bruisende ontmoetingsplaats te worden voor de lokale gemeenschap en een prachtige toevoeging aan het sociale en culturele leven in de regio. De betrokkenheid van alle partijen bij dit project getuigt van een sterke gemeenschapsgeest en toewijding aan een bloeiende toekomst voor Dodewaard.
De gemeente Gorinchem zet een belangrijke stap in de gebiedsontwikkeling van Lingeoever met de aankondiging van een nieuwe brug over de Linge. De brug, die de Spijksedijk verbindt met de Arkelsedijk, speelt een cruciale rol in het ontsluiten van de opkomende wijk Lingeoever en het realiseren van een oostwestfietsverbinding.
Het project, dat voortvloeit uit de gebiedsontwikkeling Lingeoever, heeft als doel de transformatie van de oevers van de Linge naar woningbouw. bbn, betrokken bij de rapportage ‘Vleugels van de Stad’, vervult een leidende rol in het project. Vanuit de gemeente verzorgt bbn de projectleiding, waarbij participatie, inkoop, ontwerpleiding en de voorbereiding van de realisatie onder de verantwoordelijkheid vallen. Dit omvat onder andere grondverwerving, krediet- en subsidieaanvragen, en het verkrijgen van vergunningen en toestemmingen.
Het schetsontwerp, tot stand gekomen met behulp van uitgebreide participatie op basis van het stedenbouwkundig plan van Lingeoever, heeft de goedkeuring van de raad en het benodigde budget gekregen. Het inkooptraject staat nu op het punt te beginnen, waarna het verdere ontwerp- en participatietraject van start kan gaan.
Tegelijkertijd loopt de bestemmingsplanprocedure, waarbij de gebiedstransformatie en de brug worden samengevoegd in één bestemmingsplan. Het project omvat onder andere een buitendijkse onderdoorgang, een binnendijks vrijliggend fietspad, de brug over de Linge en aansluitingen op de Spijksedijk, Arkelsedijk en Lingeoever, evenals de herinrichting van de Arkelsedijk.
Met de geplande bouw van 500 appartementen vereist het project een slimme bouwstroom en fasering om de bouwhinder te beperken. Het is essentieel dat de brug tijdig wordt opgeleverd om bouwverkeer, hulpdiensten en toekomstige bewoners tijdig te faciliteren.
Op dit moment is het schetsontwerp door het college vastgesteld en heeft de raad het budget vrijgegeven voor de brugrealisatie. Het bestemmingsplan ligt momenteel ter inzage, waarmee de laatste stap naar de verwezenlijking van de Lingeoevergebiedsontwikkeling is gezet.
De inspiratiebijeenkomst op 31 januari 2024 was wederom een enorm succes! Met bijna 300 enthousiaste gasten delen we samen opnieuw een onvergetelijke ervaring, gewijd aan verandering en positieve ontwikkelingen.
De middag begint met de betoverende klanken van M. Lucky. Een getalenteerde muzikante uit Amsterdam die met haar zelfgeschreven poëtische popnummer Champagne Apocalyps haar zorgen over de toekomst uit. Haar muziek zet de toon voor een dag vol inspiratie en vernieuwing. Nieuwsgierig naar meer muziek van M.Lucky? Klik hier!
Michel Scholte, het brein achter True Pricing en medeoprichter van het Impact Institute neemt ons mee op een boeiende reis door de wereld van impactmeting en -beheer. Van belang hierin? De ontwikkeling van een gemeenschappelijke taal en het voeren van de discussie over werkelijke waarde tot in de bestuurskamers!
Michel roept ons op om te stoppen met zelfmedelijden en energiek en met plezier de avonturen aan te gaan waar we voor staan. Dus wanneer wissel jij de BAR (het Bruto Aanvang Rendement) in voor de BIR (het Bruto Impact Rendement) en stuur je niet alleen op financiële waarde, maar ook op sociaal maatschappelijke waarde?
Met complimenten aan bbn voor de stappen die zij hierin zet, waaronder het koppelen van CO2-data aan haar kostenramingen. Zo weet je niet alleen wat je project kost, maar ook wat de impact van je project is. En de CO2 budgetmonitor gemeenten voor woningbouw, welke gemeenten inzicht geeft of hun woningbouwplannen al dan niet in lijn zijn met het Parijsakkoord. Zie www.co2budgetgemeente.nl.
Hebben we het over energiek, dan hebben we het zeker ook over Marjet Rutten, inspirator en innovator en lid van Gideon. In een zeer interactieve sessie laat zij zien dat biobased bouwen nu mogelijk en betaalbaar is! Dus welke hernieuwbare materialen introduceer jij vandaag nog in jouw project?
Sanne van der Burgh, Associate Director en hoofd innovatie en technologie bij MVRDV deelt haar inzichten over hoe MVRDV in haar projecten stuurt op duurzaamheid. Ook toont zij aan dat het gelukkig nog altijd mogelijk is om bijzondere gebouwen te realiseren! Dank Sanne voor deze mooie en openhartige blik achter de schermen van MVRDV.
Een boeiende sessie ‘Omdenken’ vormt de afsluiting van een fantastische dag, waarbij we gezamenlijk leren om problemen niet te vermijden, maar te gebruiken als bouwstenen voor een betere wereld vol mogelijkheden.
Aan de slag-dag
Woorden inspireren, maar daden zetten aan tot echte actie. Wil je ook daadwerkelijk stappen zetten naar een betere wereld vol mogelijkheden? Op 14 februari aanstaande houden wij samen met Elemental de ‘Aan de slag-dag’. Deze middag gaan we met elkaar aan de slag en creëren we samen echte verandering. Meer weten of wil je je alvast aanmelden? Klik dan hier.
Hartelijk dank aan alle sprekers, deelnemers en organisatoren voor jullie betrokkenheid en actieve deelname. Samen hebben we een verschil gemaakt en stappen gezet richting een positieve en hoopvolle toekomst. Op naar nog meer inspiratie en verandering!
